ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΜΗΝΑΣ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ερμηνεία Παντελής Θαλασσινός

Στίχοι: Ηλίας Κατσούλης
Μουσική: Παντελής Θαλασσινός
Πρώτη εκτέλεση Παντελής Θαλασσινός

CD, Album ” Το Καλαντάρι ” 2006
Label Music Box International 7055

ΣΤΙΧΟΙ
Αύγουστος είναι το τραγούδι του Νικόλα (εννοεί τον Νίκο Παπάζογλου και το θρυλικό τραγούδι Αύγουστος)
και κάποια νύχτα στη ζωή που τα `χεις όλα
μια αγκαλιά και φορητό ραδιοφωνάκι
να παίζει Μάλαμα, Περίδη και Λιδάκη

Αύγουστος είναι και του Ρίτσου η σονάτα
αλλά μπορεί κι ένα χωνάκι σοκολάτα
του σεληνόφωτος αυτή η πανδαισία
να ξεγελιέσαι πως υπάρχει αθανασία…

Αύγουστος είναι ο ρεμβασμός του Σκιαθίτη
κι οι αναμνήσεις απ’ το φως του Πανορμίτη
φλόγα κεριού σε ταπεινό προσκυνητάρι
με το σπαθί του Αρχαγγέλου στο θηκάρι.

Αύγουστος είναι και το δεύτερο φεγγάρι
προτού προλάβει ο Σεπτέμβρης να το πάρει
πέντε έξι στίχοι που αγαπάς και τους θυμάσαι
είσαι κι εσύ που ξαγρυπνάς κι όταν κοιμάσαι

ΣΧΟΛΙΑ
Το εξώφυλλο είναι έργο της ζωγράφου Γιούλα Ροζάκου

Τυχεροί στίχοι για τυχερούς «κοινωνούς»

«Το Καλαντάρι» είναι ο τίτλος του νέου δίσκου του Παντελή Θαλασσινού, που κυκλοφορεί από τη ΜΒΙ. Πρόκειται για ένα δίσκο-αφιέρωμα στους μήνες, σε στίχους του Ηλία Κατσούλη και μουσική του Παντελή Θαλασσινού. Γαλήνια, τρυφερά, σχεδόν παραμυθένια. «Ολα ξεκίνησαν από τους στίχους του Ηλία Κατσούλη», λέει ο Παντελής Θαλασσινός. Κι έτσι προέκυψε ένα «Καλαντάρι» διαφορετικό από τα άλλα. Ο κάθε μήνας με τις δικές του αποχρώσεις. Με τη δική του μελωδία. Γενάρης, Φλεβάρης, Μάρτης… Ενα ενιαίο έργο σε δώδεκα πράξεις από έναν γεννημένο τροβαδούρο, που στοχεύει πάντα στις «καρδιές που αγαπούν» και που «έχουν λόγο και μιλούν»… γιατί «ρίχνουν φως μέσ’ στο σκοτάδι».
Ηλίας Κατσούλης – Παντελής Θαλασσινός

Τραγούδια που καλύπτουν όλο το φάσμα της μουσικής. Ερωτικές μπαλάντες και λαϊκά τραγούδια γεμάτα αισιοδοξία. Τραγούδια με ηλεκτρικό ήχο χωρίς να λείπουν και τα τραγούδια με παραδοσιακές επιρροές. Ο Παντελής Θαλασσινός, μελοποιώντας τους στίχους του Ηλία Κατσούλη, μας παραδίδει ένα δίσκο που μας ταξιδεύει σε όλα τα είδη της μουσικής, ικανοποιώντας τους πιο απαιτητικούς ακροατές, τους οποίους και έχει κατακτήσει.

Ηλίας Κατσούλης – Παντελής Θαλασσινός

Ο Ηλίας Κατσούλης επισημαίνει πως «ήταν τυχεροί οι στίχοι αυτοί, γιατί έπεσαν σε καλά χέρια. Όταν τους έγραφα, δεν ήξερα αν θα μελοποιηθούν και ποιον θα συγκινήσουν. Εκ των υστέρων, διαπίστωσα ότι ήταν σαν να μου τους υπαγόρευε ο Παντελής, επομένως του ανήκαν. Ο Παντελής τους έντυσε μΆ εκείνα τα μελωδικά χρώματα που τους ταίριαζαν, αποκαλύπτοντας όλα τα φανερά ή κρυμμένα συναισθήματά τους».
Ο Παντελής, από την πλευρά του λέει: «διαβάζοντας τους στίχους ένιωσα ότι τα τραγούδια αυτά έψαχναν μουσική. Οι στίχοι και οι ζωγραφιές με μάγεψαν. Ήταν τα υλικά, το χαρτί κι η αλευρόκολλα που, αν τους έβαζα το σπάγκο, θα γίνονταν χαρταετός ».Ο χαρταετός που πέταξε αμέσως ψηλά. Που έγινε αμέσως χρυσός.

Αύγουστος: Ο μήνας που εμπνέει τους καλλιτέχνες

Ο Αύγουστος είναι ο όγδοος μήνας του έτους κατά το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό ημερολόγιο και έχει 31 ημέρες.

” ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ” Γιάννης Τσαρούχης

Πίνακας του Γιάννη Τσαρούχη με τίτλο «Αύγουστος» από τη συλλογή «Το Πορτρέτο των Μηνών»

Ενα ψηφιδωτό από τον αρχαίο Θύσδρο, το σημερινό el Djem της Τυνησίας. Το ψηφιδωτό, που χρονολογείται τον 3ο αι. μ.Χ., διακρίνεται σε τετράγωνα διάχωρα που γεμίζουν το πεδίο μαζί με φυτικά διακοσμητικά μοτίβα. Σε τέσσερις σειρές και τρεις στήλες διατάσσονται οι δώδεκα μήνες του χρόνου. Στην αρχή κάθε σειράς εικονίζεται το σύμβολο κάθε εποχής. Ο Αύγουστος αντιπροσωπεύεται από τη θεά του κυνηγιού τη ρωμαϊκή Diana με το ελάφι και το σκύλο της -τα γενέθλια της θεάς γιορτάζονταν στις 13 Αυγούστου.
” Το σπίτι του ψαρά ” Μιχάλης Οικονόμου

Παροιμίες
-Ζήσε, Μάη μου, να φας τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι.
-Κάθε πράμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο.
-Τ’ Αυγούστου και του Γεναριού τα δυο χρυσά φεγγάρια.
-Καλός ο ήλιος του Μαγιού, τ’ Αυγούστου το φεγγάρι.
-Μακάρι σαν τον Αύγουστο να ‘ταν οι μήνες όλοι.
-Ο Αύγουστος και ο τρύγος δεν είναι κάθε μέρα.
-Αύγουστος άβρεχτος, μούστος άμετρος.
-Καλή λαβιά τον Αύγουστο και γέννα τον Γενάρη.
-Όποιος φιλάει τον Αύγουστο, τον Μάη θερίζει μόνος.
-Καλός ο ήλιος του Μαγιού, τ’ Αυγούστου το φεγγάρι.
Χαρακτικό του Σπύρου Βασιλείου

Λούλα Αναγνωστάκη
Χάθηκα μες στη ζωή μου


Αύγουστος, φώτα στην παραλία
τα πλοία φεύγουν για τα νησιά.
Φεύγουν οι φίλοι, φεύγουν τα πλοία.
Με γέλασες και είναι αργά.

Ήρθε ο Σεπτέμβρης, ήρθε ο χειμώνας
στην παραλία τη σκοτεινή.
Χάθηκα μέσα στη ζωή μου,
χαθηκες μέσα στη βροχή…
” ΒΑΡΚΑ ΜΕ ΠΑΝΙ ” Νικόλαος Λύτρας

Γιάννης Ρίτσος
Μεσημέρι Αυγούστου

Πίσω απ’ τις γρίλιες είναι το μεγάλο μεσημέρι.
Τα σκόρπια σπίτια κάτασπρα, κ’ ένα κόκκινο
κάτω απ’ το λόφο. Λίγο πιο πάνω, ξέρουμε,
είναι η μεγάλη ασβεστωμένη μάντρα. Από κει
κατεβαίνει η δροσιά προς τους ευκάλυπτους, κ’ ένα άρωμα
από σάπια ροδάκινα σωριασμένα στο δρόμο.
Άξαφνα τα τζιτζίκια σώπασαν. Δυο ηλιοκαμένα σώματα
στ’ άσπρα σεντόνια. Βγάλε και το δαχτυλίδι σου –
μου πιάνει ένα δικό μου χώρο στο μικρό σου δάχτυλο.
(Γιάννης Ρίτσος, Ποιήματα, τ. 4ος, Κέδρος)

« ΥΔΡΑ », Κωνσταντίνος Παρθένης

Κώστας Κρυστάλλης
Κι’ απ’ όλα αυτά τα ονείρατα κι’ από τους πόθους όλους
Εφύτρωσε έναν Αύγουστο, σαν,παραδείσου κρίνος,
Που εγιόμωσε όλαις ταις καρδιαίς απ’ τη μοσχοβολιά του.
Την είδε ο ήλιος την αυγή που πρόβαλλε, ‘ςτήν πλάση
Κ’ έσκυψε και την φίλησε, κι’ απ’ το φιλί του εκείνο
Έβαψαν τα μαλλάκια της χρυσά, γιομάτα λάμψη

” ΤΟ ΨΑΘΙΝΟ ΚΑΠΕΛΟ ” Νικόλαος Λύτρας

Νάνος Βαλαωρίτης
Ποια θάλασσα.

Πες μας που πήγε ο Αύγουστος με τα καμπαναριά του
Το γέλιο σου που γέμιζε το σπίτι μας βροχή
Τώρα μας δείχνει ο άνεμος γυμνή την αγκαλιά του
Ω πρόσωπο που σκέπασε σα μάρμαρο η σιγή

Πόσα σβησμένα βλέμματα κοιτάνε όταν κοιτάζεις
Πόσα δεμένα στόματα μιλάνε όταν μιλάς
Ήταν του ήλιου η δύναμη το ρόδο που ωριμάζει
Κλειστά παραθυρόφυλλα τα στήθια που αγαπάς

Αφίσα του ΕΟΤ

Νικηφόρος Βρεττάκος
Αυγουστιάτικος άνεμος

«Είναι τόση η γαλήνη, που δεν ξέρω αν υπάρχουν
καρδιές χωριστές – τόσα μάτια, όσα βλέπουν
αυτή τη στιγμή: ζώα, ψάρια, φυτά και πουλιά
κι αδερφοί το στερέωμα, πάμφωτο, διάφανο, ανάμεσα
στην κάτασπρη γύρη του.

Νιώθω μέσα στο στήθος μου
την καρδιά μου νερό που χορεύει και νιώθω
σα να ‘μαι ένας διάττοντας που πέφτοντας στάθηκε
για λίγο μετέωρος και γύρισε πάλι, φωτεινός και
χαρούμενος,
προς τα πάνω. Ψυχή μου! Τι σε θέλω, ψυχή μου; Τι
κάθεσαι και
δε γίνεσαι μέλισσα; Δυο γραμμούλες φωτός,
δυο αστεράκια οι κεραίες σου – πέταξε, πρόλαβε, τρέξε,
ένα γύρο, δυο γύρους, τρεις γύρους, να φέρεις
φωτιά στην κυψέλη σου.

Ψυχή μου, χαρά μου, τι κάθεσαι μέλισσα;
Άνοιξαν όλα τα λουλούδια του σύμπαντος.»
(Νικηφόρος Βρεττάκος, ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, Τόμος 2ος, Εκδόσεις Θεμέλιο)

« ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ », Κωνσταντίνος Μαλέας

ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡΟΝΑΣ
Πάντα είναι Αύγουστος

Πάντα είναι Αύγουστος
Το χώρισμα ανάμεσα στα δωμάτια
Ξύλο μαυρισμένο.
Πάντα η φωτογραφία στον κίτρινο τοίχο
Δείχνει τη συνάντηση στο ποτάμι
Την ώρα που ο ήλιος μετέωρος ανάμεσα
Από δέντρα και άμμο ναρκισσεύεται
Στο νερό.
Πάντα φτάνει το τραίνο στο σταθμό
Οι πρώτες φωνές στους διαδρόμους, το πρώτο τσιγάρο, τα μεγάφωνα
Οι απίστευτες ματιές της Κυριακής για ένα ταξίδι στη μυθολογία
Το πλήθος, τα χέρια, τα μέλη, τα μάτια των υπνωτιστών.
Πάντα είναι Αύγουστος
Η μητέρα σου στο διπλανό δωμάτιο ξερνάει και συ αγωνίζεσαι
Για τη μετατόπιση ανάμεσα από λίμνες, έλη, νεκρούς
Σε βιβλία χημείας και φυσικής που τα οφείλεις τον Σεπτέμβρη
Σε σώματα απέραντα ανέπαφων
Που διατηρούνται στη ζωή
Με τη μυθολογία του Αυγούστου

-Ο πατέρας σου υπέγραψε πριν από λίγο
Δεν μπορείς να φύγεις
Είναι Αύγουστος.

« ΠΑΡΑΛΙΑΚΟ ΤΟΠΙΟ », Κωνσταντίνος Παρθένης

Οδυσσέας Ελύτης
Δυτικά της λύπης

Και σε θραύσμα Βρισηίδας βρίσκεται και σε κοχύλι Ευρίπου
εκείνο που εννοώ. Θέλει να ‘χει άγριες πείνες άπνοιας
ο Αύγουστος για να ζητάει μελτέμι
ώστε στο φρύδι ν’ αφήνει λίγο αλάτι και
στον ουρανό ένα μπλε που τ’ όνομά του μέσα στα πολλά τ’ ακούς ευώνυμο
στο βάθος όμως είναι μπλε Ιουλίτας…»
Αφίσα του ΕΟΤ

Οδυσσέας Ελύτης
Ο Αύγουστος

Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά
Κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά
Αύγουστε μήνα και Θεέ σε σέναν ορκιζόμαστε
Πάλι του χρόνου να μας βρεις στο βράχο να φιλιόμαστε
Απ΄την Παρθένο στον Σκορπιό χρυσή κλωστή να ράψουμε
Κι έναν θαλασσινό σταυρό στη χάρη σου ν΄ανάψουμε
Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά
Κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά.
(Τα Ρω του Έρωτα, Ο. Ελύτης, εκδ. Ίκαρος)

Luke Dingman – Grape Harvest on Mt. Athos

ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ
Η εισβολή της μαύρης πεταλούδας του Πόρου

Κάθε χρόνο
κατά το μήνα Αύγουστο
εισβάλλει στο προαύλιο
του Μοναστηριού του Πόρου
η μαύρη πεταλούδα του Μοναστηριού
πετάει από πέτρα σε πέτρα
τα παιδιά προσπαθούν
να την πιάσουν
αλλά δεν το κατορθώνουν
είναι η Αγια-Πεταλούδα
του Μοναστηριού του Πόρου
πετάει από πέτρα σε πέτρα
μόνο για λίγες μέρες
και ύστερα χάνεται
για να ξαναεμφανιστεί
πάλι τον άλλο Αύγουστο
η Αγία μαύρη-Πεταλούδα
του Μοναστηριού του Πόρου…

Οι ταπετσαρίες Trivulzio
είναι ένα σύνολο από δώδεκα ταπισερί που απεικονίζουν τον κύκλο των μηνών . Σήμερα βρίσκονται στο Μουσείο Αρχαίας τέχνης του Castello Sforzesco στο Μιλάνο .

Ολες οι ταπετσαρίες έχουν ένα σταθερό μοτίβο: μέσα σε ένα πλαίσιο της υπάρχουν οικόσημα (το Trivulzio και άλλες συναφείς οικογένειες, όπως Colleoni , το d’Avalos καιGonzaga ) Στο κέντρο της είναι η αλληγορική προσωποποίηση του μήνα, που περιβάλλεται από μικρότερα στοιχεία όπως διάφορες γεωργικές ασχολίες που αφορούν τον μήνα αυτό . Πάνω δεξιά είναι το ζώδιο που αντιστοιχείσ τον μήνα , ενώ προς τα αριστερά είναι ο ήλιος στις διάφορες αστρικές θέσεις, ανάλογα με την εποχή.
Τον Αύγουστο, οι οικοδεσπότες κοιμούνται μετά από γεύμα με πεπόνια και κρασί, ενώ στα δεξιά τα βαρέλια προετοιμάζονται για το νέο κρασί, όλα σε μια βεράντα ενός κτιρίου ανοιχτή σε μια πλατεία Αναγέννησης.

«ΑΡΜΕΝΙΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΜΑΚΡΙΑ ” Τάνια Δενδρινού-Νικολαίδου

Ανακαλύψτε τον “Άγιο Αύγουστο” του Καζαντζάκη

Του Δημήτρη Μιμή 11 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2017

Στη σκέψη του Καζαντζάκη, από την παιδική του ηλικία, πάντοτε υπήρχε μια θέση για τους Αγίους. Κυρίαρχη θέση κατείχε ο Άγιος Μηνάς. Ο προστάτης της πόλης όπου γεννήθηκε και πέρασε τα παιδικά του χρόνια και που τόσο πολύ τον επηρέασαν και τον διαμόρφωσαν ως προσωπικότητα και ως συγγραφέα.
“Ήρωας και Άγιος να ο τέλειος άνθρωπος” γράφει για τον Άγιο Μηνά, στο “Αναφορά στον Γκρέκο”, αλλά και στον “Καπετάν Μιχάλη”, ταυτίζοντας έτσι το ηρωικό στοιχείο των Κρητικών με την αγιοσύνη.

Οι Άγιοι ποτέ δεν έλειψαν από τη ζωή και το έργο του μεγάλου συγγραφέα. Η μαγεία που είχαν γι΄ αυτόν στα παιδικά του χρόνια τον έκαναν να αγιοποιήσει, στα έργα του, τον μήνα Αύγουστο και να τον κάνει “Άγιο Αύγουστο”.
Στο “Αναφορά στον Γκρέκο” γράφει: Ο Αύγουστος ήταν για μένα, όταν ήμουν παιδί, κι είναι ακόμα, ο πιο αγαπημένος μου μήνας˙ αυτός φέρνει, μαθές, τα σταφύλια και τα σύκα, τα πεπόνια, τα καρπούζια˙ τον ονομάτησα “Άγιον Αύγουστο”˙ αυτός ο προστάτης μου, έλεγα, σε αυτόν θα κάνω την προσευχή μου˙ όταν θέλω τίποτα, από αυτόν θα το ζητώ, κι αυτός θα το ζητήσει από το Θεό, κι ο Θεός θα μου το δώσει.
Παρακάτω μάλιστα μας τον περιγράφει: Έμοιαζε πολύ του παππού μου του χωριάτη˙ τα ίδια κόκκινα μάγουλα, το ίδιο φαρδύ χαμόγελο, μα ήταν ξυπόλυτος μέσα σ΄ ένα πατητήρι και πατούσε σταφύλια, και τα πόδια του ως τα γόνατα κι ως πάνω στα μεριά τά ΄χα ζωγραφίσει κόκκινα από το μούστο˙ κι είχα στεφανώσει το κεφάλι του με κληματόφυλλα. Όμως κάτι του ΄λειπε˙ μα τι; Τον κοίταξα καλά καλά και του ΄βαλα δυο κέρατα στο κεφάλι, ανάμεσα στα κληματόφυλλα, γιατί το μαντίλι που φορούσε ο παππούς μου έκανε δεξά και ζερβά δυο μεγάλους κόμπους σαν κέρατα. ……
Πάντα ο Καζαντζάκης θυμόταν τον Αύγουστο στη Κρήτη και ειδικά ένα μυστήριο τον τυραννούσε, πώς μπορεί να γίνει το σταφύλι κρασί. Και έλεγε πως μονάχα ο “ Αγιος Αύγουστος “ μπορούσε να κάνει ένα τέτοιο θάμα. Παρακαλούσε μάλιστα να συναντήσει τον Άγιο μια μέρα μέσα σ΄ ένα αμπέλι που είχε ο πατέρας του έξω από το Κάστρο, και να τον ρωτούσε το μυστικό του.
Το αμπέλι αυτό ο Καζαντζάκης το αναφέρει και στις επιστολές του, από τη Βιέννη, προς την πρώτη του γυναίκα τη Γαλάτεια. Στις 17 Αυγούστου του 1922 της γράφει: “Αχ πως Σε ζηλεύω. Κρήτη. Σε παρακαλώ πήγαινε συχνά στο μετόχι, το δειλινό, να βλέπεις το γέρο Λαέρτη (εννοεί τον πατέρα του). Είμαι βέβαιος, θα του κάμεις μεγάλο καλό. Είναι, στο είδος του, άνθρωπος πολύ ενδιαφέρων. Θα τον αγαπήσεις, έτσι, στη φοβερή μοναξιά που περικύκλωσε τον εαυτό του σαν Κύκλωπας. Κόψε από το αμπέλι μας πολλά πολλά σταφύλια, λαδακινά που αγαπώ. Θα σου δείξουν τις κουρμούλες”.
Ο Καζαντζάκης προτρέπει μ΄ αυτόν τον τρόπο την Γαλάτεια για να καλυτερεύσουν οι σχέσεις μεταξύ του πατέρα του και της Γαλάτειας.
Στο προαναφερόμενο κεφαλαίο του βιβλίου “ Αναφορά στον Γκρέκο “, βρίσκεις πολλά στοιχεία από τις παραδόσεις που επικρατούσαν στο τότε Μεγάλου Κάστρο. Όπως το άπλωμα των σταφυλιών στους οψιγιάδες για να τα ξεράνει ο ήλιος και να γίνουν σταφίδα, τα τζιτζίκια , τις βροχές που κατάστρεφαν τις σοδιές των Κρητικών. Εικόνες που και εμείς ακόμα πριν μερικές δεκαετίες τις ζούσαμε με αυτόν τον τρόπο. Σήμερα αυτές οι εικόνες έχουν χαθεί και μόνο σαν γλυκές αναμνήσεις τις αναπολούμε.
Μέσα στον Αύγουστο του Καζαντζάκη δεν λείπει και η Κοίμηση της Παναγιάς, στις 15 Αυγούστου, πάντα συνδυασμένα στο μυαλό του Καζαντζάκη με την τρύγο. Την ανάπαυση των Κρητικών κατά την μέρα αυτή αλλά τις ανησυχίες τους όταν παρουσιαζόταν ένα συννεφάκι στον ουρανό, που εκείνο τον καιρό έφερνε τη βροχή και την καταστροφή της περιουσίας των.
Η αξιοπρέπεια των Κρητικών μέσα σε κάτι τέτοιους ολέθρους, φαίνεται στα λόγια του πατέρα του Καζαντζάκη.
-Πατέρα, θυμάται ο Καζαντζάκης να λέει όταν πλημμύρισε ο οψιγιάς τους από μια νεροποντή, πάει η σταφίδα μας.
-Εμείς δεν πάμε, του αποκρίθηκε αυτός.

15 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ – Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
Καλή Ακρόαση και Καλό Μήνα