12 Σπουδαίες ταινίες του μοντέρνου ασιατικού σινεμά
Αυτό τιμά στο νέο του αφιέρωμα το Cinobo με τίτλο «New Asian Cinema». Η streaming πλατφόρμα φιλοξενεί ήδη μια σειρά εξαιρετικών ταινιών, συγκεκριμένα:
1 Η Υπηρέτρια The Handmaiden 2016
Director: Chan-wook Park
Writers: Sarah Waters (inspired by the novel “Fingersmith” by), Seo-kyeong Jeong (screenplay)
Stars: Kim Min-hee, Jung-woo Ha, Cho Jin-woong
Υπνωτιστικό και ταυτόχρονα διασκεδαστικό ερωτικό θρίλερ με καλοστημένες ανατροπές, το οποίο επαναφέρει τον σκηνοθέτη του «Oldboy» στην παλιά του φόρμα.
Σε μια γραφική, απομονωμένη έπαυλη που κρατάει μακριά τη σκληρή κορεατική καθημερινότητα, σημαδεμένη από την ιαπωνική καταπίεση, καταφθάνει η φοβισμένη νεαρή Σούκι. Πρόκειται να δουλέψει ως υπηρέτρια της Χιντέκο, μιας αλαφροΐσκιωτης πλούσιας κληρονόμου η οποία ζει μοναχική ζωή δίπλα στον αυταρχικό θείο της. Μέσα σε ένα κλίμα μυστηρίου, φόβου (η Χιντέκο βασανίζεται από εφιάλτες) αλλά και τρυφερότητας οι δύο γυναίκες θα έρθουν κοντά, η παρουσία του γοητευτικού Γιαπωνέζου κόμη Φουτζιβάρα όμως, ο οποίος φλερτάρει τη Χιντέκο, θα αρχίσει να περιπλέκει επικίνδυνα τα πράγματα.
Ακολουθώντας το μεθοδικό τρόπο με τον οποίο η Γουότερς περιγράφει τους χαρακτήρες και χτίζει γύρω τους το σασπένς, άμεσα συνδεδεμένο με τις άγνωστες στον αναγνώστη ειλικρινείς προθέσεις τους, ο Παρκ Τσαν-Γουκ προσθέτει μια ηχηρή χιτσκοκική νότα στο απόλυτα κοντρολαρισμένο εδώ στιλιζάρισμά του. Η βία, η σεξουαλική διαστροφή, οι καταπιεσμένοι πόθοι, η εκδίκηση, οι απαγορευμένοι έρωτες και οι σχέσεις τους με τους κοινωνικούς κανόνες, οι αγαπημένες του θεματικές δηλαδή, δίνουν βάθος σε αυτό το διασκεδαστικό, σέξι, ειρωνικό όσο και σοκαριστικό στα ξεσπάσματά του θρίλερ, το οποίο πατάει γερά σε μια επιδέξια γραμμένη και απολαυστικά αφηγημένη ιστορία.
Χωρίζοντας την ταινία σε τρία κεφάλαια και υιοθετώντας διαφορετική κάθε φορά οπτική απέναντι στα γεγονότα, ο δημιουργός του «Oldboy» χειρίζεται ταχυδακτυλουργικά το απρόοπτο και δημιουργεί στερεά δεδομένα, τα οποία ανατρέπει λίγο αργότερα με σαδιστική ευχαρίστηση, διεγείροντας, παραπληροφορώντας κι αιφνιδιάζοντας διαρκώς τον θεατή. Από τον Άλφρεντ Χίτσκοκ στον Μαρκήσιο Ντε Σαντ, από το φετιχισμό στην πορνογραφία και από τη γοτθική ατμόσφαιρα του μυθιστορήματος σε ένα μοντέρνο «Ρασομόν», η «Υπηρέτρια» δεν φοβάται να φλερτάρει με ριψοκίνδυνες ιδέες, να κινηθεί σε διαφορετικά κινηματογραφικά ταμπλό και να μας κάνει συμμέτοχους σε ένα ηδονοβλεπτικό παιχνίδι πάνω στην αλήθεια, στο ψέμα, το φαίνεσθαι και το είναι.
2 Η Διπλή Ζωή της Ασάκο / Asako I & II 2018
Director: Ryûsuke Hamaguchi
Writers: Tomoka Shibasaki (based on the novel by), Sachiko Tanaka (screenplay)
Stars: Masahiro Higashide, Erika Karata, Sairi Itô
Ο Ερίκ Ρομέρ συναντάει τον Αλφρεντ Χίτσκοκ στο ανατρεπτικά ρομαντικό φιλμ του Ριγιουσούκε Χαμαγκούτσι.
Η ματιά του Χαμαγκούτσι, του οποίου καμιά ταινία δεν έχει προβληθεί στη χώρα μας, είναι πρωτίστως ψυχολογική και δευτερευόντως κοινωνική. Η προσοχή του στρέφεται στους χαρακτήρες, συνήθως νεαροί και νεαρές οι οποίοι προσπαθούν με κάθε τρόπο να καλύψουν την απόσταση ανάμεσα στις επιθυμίες, τα όνειρα και τις αξίες τους με την αληθινή ζωή. Μόνο που η τελευταία δεν είναι γεμάτη χολιγουντιανά σοκ, αλλά μικρά, σχεδόν αδιόρατα δράματα βγαλμένα από τη φιλμογραφία του Όζου, του Ναρούσε και του Κόρε-Έντα, τα οποία τους ανατρέπουν επανειλημμένα τις ισορροπίες.
Η νεαρή Ασάκο ερωτεύεται με την πρώτη κυριολεκτικά ματιά τον όμορφο, cool, μα άλλο τόσο μποέμ και απρόβλεπτο Μπάκου, ο οποίος μια μέρα εξαφανίζεται εντελώς απροειδοποίητα από τη ζωή της. Προσπαθώντας να τον ξεπεράσει, θα μετακομίσει από την Οζάκα στο Τόκιο, όπου αρκετούς μήνες μετά θα πέσει πάνω σ’ ένα σωσία του. Τον ανερχόμενο marketing manager Ριοχέι, τον οποίο προσπαθεί αρχικά να αποφύγει. Τελικά θα τον ερωτευτεί και οι δυο τους θα συζήσουν ευτυχισμένοι για μια πενταετία. Μέχρι που το παρελθόν τής Ασάκο θα επιστρέψει δυναμικά, φέρνοντάς την απέναντι σε ένα δίλημμα τις καταστροφικές συνέπειες του οποίου ο Χαμαγκούτσι έχει κρύψει κάτω από το χαλί μιας τακτοποιημένης, ανέφελης καθημερινότητας.
Σωσίες, δίδυμοι (η φωτογραφία που βλέπει στην γκαλερί η Ασάκο), πράξεις και γεγονότα που επαναλαμβάνονται… Οι άνθρωποι «διαβάζουν» πάνω τους συμπτώσεις, αλλά η ζωή κινείται με δικούς της, αόρατους σ’ αυτούς νόμους. Τι θέση έχουν ανάμεσά τους οι ανάγκες, τα όνειρα, οι έρωτές μας; Και τελικά τι ερωτευόμαστε; Ένα σώμα, μια συμπεριφορά ή μια εικόνα; Ο χιτσκοκικός «Δεσμώτης του Ιλίγγου», ο οποίος διαπραγματεύεται τα ίδια ακριβώς ερωτήματα, ρίχνει τη σκιά του σ’ αυτό το ανάλαφρο, μα βαθύ γιαπωνέζικο δράμα, με τον Χαμαγκούτσι να μην υποκύπτει στο δέλεαρ των σινεφίλ αναφορών, αλλά να μένει μέχρι – του αναμενομένου – τέλους πιστός στο γοητευτικό, νηφάλιο και απόλυτα ελεγχόμενο αφηγηματικό ύφος του. Όπου τα βλέμματα προδίδουν καλά φυλαγμένα μυστικά, χειρονομίες μαρτυρούν τη συγκρατημένη ψυχολογική αναταραχή και τα πάντα κρέμονται από τις λεπτομέρειες, σε μια χαμηλότονη, μελωδική χορογραφία συναισθημάτων, κινηματογραφημένη με λεπτή ειρωνεία και παιχνιδιάρικη χάρη.
3 Πέρα Από τα Βουνά / Mountains May Depart 2015
Director: Zhangke Jia (as Jia Zhang-ke)
Writer: Zhangke Jia (as Jia Zhang-ke)
Stars: Tao Zhao, Yi Zhang, Jing Dong Liang
Μια κινηματογραφική συνταγή που ο Ζία Ζανγκέ («Ακίνητες Ζωές») έχει εκτελέσει πολύ πιο πετυχημένα. Στην πρώτη σκηνή του φιλμ, μια κινέζικη ντισκοτέκ χορεύει στο ρυθμό του «Go west» των Pet Shop Boys, μεγάλο χιτ στην αχανή, κομμουνιστική ασιατική χώρα στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Είναι η εποχή κατά την οποία τα πρώτα σημάδια της καπιταλιστικής εισβολής στη χώρα του Μάο έχουν αρχίσει να γίνονται ορατά και ο Ζία Ζανγκέ βάζει την πατρίδα του μπροστά σε ένα δίλημμα: αυτό που αντιπροσωπεύει ο ανταγωνισμός δύο παιδικών φίλων, του ανθρακωρύχου Λιανγκζί και του ιδιοκτήτη βενζινάδικου Ζανγκ, για την καρδιά της όμορφης Τάο στην επαρχιακή Φενγιάνγκ του 1999. Παρά τον ειλικρινή χαρακτήρα του πρώτου, το χρήμα θα έχει τον τελευταίο λόγο και η Τάο θα επιλέξει τον αυτάρεσκο και ρηχό Ζανγκ, με τον οποίο θα αποκτήσουν ένα γιο, τον Ντόλαρ(!).
Αντονιονικός και στέρεος ρεαλιστής, ο Ζανγκέ αναπτύσσει τις τριγωνικές σχέσεις μεταξύ των ηρώων του πειστικά, οι προθέσεις του είναι όμως προφανείς. Θα γίνουν ακόμα διαυγέστερες όταν το κάδρο της ταινίας μετατραπεί από 1:37:1 σε 1:85:1 (από τετράγωνο σε full screen) και μεταφερθούμε στο 2014. Τότε που οι Ζανγκ και Τάο χωρίζουν, με τον οκτάχρονο Ντόλαρ να μετακομίζει στην Αυστραλία μαζί με τον επιχειρηματία πατέρα του. Οι παραλληλισμοί έχουν γίνει πλέον ξεκάθαροι και το διηγηματικό βάρος έχει μεταφερθεί από τους χαρακτήρες στην αλληγορική διάστασή τους. Ο Ζανγκέ παρακολουθεί με θλίψη και μια δόση συντηρητισμού τη χώρα του να δυτικοποιείται ραγδαία, να παρασύρεται από τον πυρετό του πλούτου και τους ανθρώπους της να παγιδεύονται σε έναν ιστό οικονομικών συμφερόντων.
4 Το Εξπρές των Ζωντανών Νεκρών / Train to Busan 2016
Director: Sang-ho Yeon
Writers: Joo-Suk Park, Sang-ho Yeon (screenplay)
Stars: Gong Yoo, Jung Yu-mi, Ma Dong-seok |
Η πιο απολαυστική και κινηματογραφικά σπιρτόζικη ταινία με ζόμπι των τελευταίων ετών, η οποία προσφέρει ανατριχιαστικές σκηνές δράσης και αιχμηρό κοινωνικό σχόλιο.
Όταν ο σπουδαίος Τζορτζ Ρομέρο «ανέστησε» τα ζόμπι στο αριστούργημα «Η Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών», δεν βρήκε μόνο ένα νέο τρόπο να τρομοκρατεί το κοινό αλλά κι ένα πρωτότυπο μέσο για να επινοεί αιχμηρές πολιτικές αλληγορίες. Έκτοτε οι ζωντανοί νεκροί… εξελίχτηκαν: έπαψαν να προέρχονται αποκλειστικά από νεκροταφεία («28 Μέρες Μετά»), ενώ βελτιώθηκαν η ταχύτητα και η νοημοσύνη τους («Παγκόσμιος Πόλεμος Ζ»). Ο έμπειρος στα anime σκηνοθέτης Γέον Σανγκ-χο, με το «Εξπρές των Ζωντανών Νεκρών» σκαρφίζεται ένα εύστοχο όσο και απλό στις αφηγηματικές του γραμμές σενάριο, που καταφέρνει να διευρύνει κι άλλο το πεδίο δράσης των ζόμπι. Ένας διαζευγμένος μεσοαστός ταξιδεύει σιδηροδρομικώς με την κόρη του από τη Σεούλ στο Μπουσάν, όπου τους περιμένει η μητέρα της. Την ίδια μέρα ξεσπά επιδημία από έναν ιό αγνώστου ταυτότητας που μετατρέπει τους πάντες σε αιμοβόρα ζόμπι. Ένα από αυτά κατορθώνει να επιβιβαστεί στο τρένο τους τη στιγμή που αναχωρεί από το σταθμό. Ο Σανγκ-χο σκηνοθετεί με… σαρκοβόρο ηλεκτρισμό, οδηγώντας τάχιστα τη δράση στους στενούς διαδρόμους της κινούμενης υπερταχείας. Εκεί ξεκινάει και το αλλοπρόσαλλο, κλειστοφοβικό κυνηγητό των ανυποψίαστων επιβατών, οι οποίοι προσπαθούν μάταια να ξεφύγουν από τους λυσσασμένους νεκροζώντανους. Δεν είναι λίγες οι σκηνές ανθολογίας στην ταινία –όπως μια κατολίσθηση ζόμπι!–, οι οποίες την ανεβάζουν ακόμη περισσότερο ποιοτικά έτσι όπως συνδυάζονται με πινελιές χιούμορ.
Η μεγαλύτερη αρετή της, βέβαια, βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται ένα πραγματικό γεγονός που συνέβη στη Νότια Κορέα το 2015. Η ξαφνική επιδημία άτυπης πνευμονίας Μέσης Ανατολής στη χώρα βρήκε τον κρατικό μηχανισμό πλήρως απροετοίμαστο, γεγονός που οδήγησε στο θάνατο 36 ανθρώπους. Ο Σανγκ-χο εφαρμόζει στην ταινία ακριβώς τα ίδια μέσα που χρησιμοποιήθηκαν για τον περιορισμό της επιδημίας (καταστολή, επιβολή στρατιωτικού νόμου) κι εμφανίζει τη μαζική υστερία ως μια ευκαιρία για συνεργασία μεταξύ των πολιτών ή ακόμη κι εξέγερση. Ανεξαρτήτως κοινωνικού στάτους, οι επιβάτες του τρένου είναι υποχρεωμένοι να συνεργαστούν αν θέλουν να επιβιώσουν. Παρότι το κοινωνικό σχόλιο του Σανγκ-χο διατρέχει συγκρατημένα όλη την ταινία, χωρίς να εκπίπτει σε υπερφίαλους διδακτισμούς, δεν αποφεύγει την ατελή απεικόνιση ορισμένων χαρακτήρων καθώς και σκόρπιες γλυκανάλατες σκηνές περιττού slow motion.
Το γεγονός όμως παραμένει πως το «Εξπρές των Ζωντανών Νεκρών» είναι η πιο διασκεδαστική και κινηματογραφικά σπιρτόζικη ταινία ζόμπι των τελευταίων ετών. Διατηρεί αμείωτη την ένταση, τιμά την ασιατική παράδοση του σινεμά τρόμου και, αν μη τι άλλο, μας μαθαίνει τι πρέπει να γίνει αν εγκλωβιστούμε με ζόμπι σε ταχεία (φανταστικό σενάριο δεν είπαμε;) του ΟΣΕ…
5 Το Παιχνίδι με τη Φωτιά / Burning 2018
Director: Chang-dong Lee Writers: Jungmi Oh (screenplay by), Chang-dong Lee (screenplay by) Stars: Yoo Ah-In, Steven Yeun, Jong-seo Jun
Στον «Φλεγόμενο αχυρώνα» του Χαρούκι Μουρακάμι (από τη συλλογή «Ο ελέφαντας εξαφανίζεται»), διήγημα που δανείζεται τον τίτλο του από ένα άλλο του Γουίλιαμ Φόκνερ, συμβαίνουν ελάχιστα πράγματα. Αλλά, όπως στις περισσότερες σύντομες ιστορίες του Ιάπωνα λογοτέχνη, όσα δεν συμβαίνουν αλλά υπονοούνται ή επιμελώς αποκρύπτονται είναι και τα σημαντικότερα. Το εν λόγω διήγημα εμπνέει έναν άλλον δεξιοτέχνη της μινιμαλιστικής αφήγησης, ο οποίος βρίσκει στο σκελετό της πλοκής του ένα στερεό θεμέλιο για να αναπτύξει τη δική του προβληματική πάνω στο ερωτικό πάθος και στα αποπροσανατολιστικά παιχνίδια της ζωής με το φαίνεσθαι και το είναι.
Σκηνοθέτης με πλήθος φεστιβαλικών βραβείων (για τα «Oasis», «Secret Sunshine» και «Ποίηση») και πρώην υπουργός Πολιτισμού της χώρας του, ο Νοτιοκορεάτης Λι Τσανγκ-ντονγκ διασκευάζει ελεύθερα τον «Φλεγόμενο αχυρώνα» και την ιστορία του απαθούς Γιόνγκσου, ενός νεαρού που φιλοδοξεί να γίνει συγγραφέας, χωρίς όμως να έχει ιδέα τι θέλει να γράψει. Όταν συναντήσει την παλιά του γειτόνισσα Χαέμι, η οποία δουλεύει ως χορεύτρια, θα την ερωτευτεί, αλλά ύστερα από μια σύντομη συνεύρεση εκείνη θα φύγει αιφνιδιαστικά για ταξίδι.
Επιστρέφοντας από την Αφρική, θα συνοδεύεται από τον πλούσιο και γοητευτικό Μπεν. Ο Γιόνγκσου συμπληρώνει αυτό το παράδοξο, άτυπο τρίο, με τις σχέσεις των μελών του να παραμένουν μέχρι τέλους ασαφείς. Περιπλέκονται μάλιστα περισσότερο όταν η Χαέμι εξαφανίζεται για άλλη μία φορά απροειδοποίητα.
Το διάρκειας δυόμισι ωρών «Παιχνίδι με τη Φωτιά» εξελίσσεται αργά, με μια υπόγεια ένταση να εγκαθίσταται από νωρίς στις ειδυλλιακές εικόνες του. Με έναν «αόρατο», εξαιρετικά διακριτικό τρόπο, ο Λι Τσανγκ-ντονγκ εμφυτεύει ένα απροσδιόριστο άγχος σε μια ήρεμη, σχεδόν ακίνητη καθημερινότητα, της οποίας ο Γιόνγκσου –μαζί του και ο θεατής– παραμένει απλός παρατηρητής. Ο ερωτικός πόθος του τον σπρώχνει σε μια (αθέλητη;) εμπλοκή μαζί της, όσο μεθοδικά κι αν προσπαθεί όμως να την αποκωδικοποιήσει –μαζί του και ο θεατής– τόσο εκείνη παραμένει ασαφής και ακατανόητη. Διότι, όπως στον κόσμο του Μουρακάμι, έτσι και σε αυτόν του Τσανγκ-ντονγκ η πραγματικότητα αποτελεί ένα περίπλοκο παζλ (πληροφοριών, επιθυμιών, γεγονότων και φαντασιώσεων) που ποτέ δεν θα αποκαλυφθεί πλήρως.
Μια πραγματικότητα οιονεί αποσπασματική και διχασμένη, όπως η Χαέμι, όπως η ίδια η Κορέα – γεωγραφικά (εξαιρετική η σεκάνς στο εξοχικό δίπλα στα σύνορα) και ταξικά (όπως οι δύο αντίζηλοι). Εκκινώντας σαν χαμηλότονο ερωτικό δράμα, η πορεία του Γιόνγκσου, μέσα από διφορούμενες αλήθειες και σκοτεινά μυστικά, μετατρέπεται σε υπαρξιακό εφιάλτη και οδηγείται σε μια (κυριολεκτικά) πυρακτωμένη κορύφωση, καταδικαστική και συνάμα λυτρωτική, η οποία αποτυπώνει με πλήρη τραγικότητα την αμφισημία και τις ψευδαισθήσεις που οδηγούν τα ανθρώπινα πάθη.
6 Αίσθηση Αμαρτίας / Tian Zhu Ding / A Touch of Sin 2013
Director: Zhangke Jia Writer: Zhangke Jia (screenplay) Stars: Wu Jiang, Baoqiang Wang, Tao Zhao
Τέσσερις ιστορίες που εξελίσσονται από τον Βορρά ως τον Νότο της Κίνας και οδηγούν τους πρωταγωνιστές τους σε ένα βίαιο, φονικό ξέσπασμα. Βραβείο σεναρίου στις Κάνες για την τολμηρή κοινωνική ακτινογραφία μιας χώρας που αλλάζει ραγδαία, μαζί με τις ηθικές αξίες και την εσωτερική συνοχή της.
Ηγετική μορφή της «έκτης γενιάς» των Κινέζων σκηνοθετών (αυτή που διαδέχτηκε τους Ζανγκ Γιμού και Τσεν Κάιγκε), ο 44χρονος Ζία Ζανγκέ έκανε παγκόσμια αίσθηση κιόλας από τη δεύτερη ταινία του («Platform», 2000) και από τότε αποτελεί μόνιμο θαμώνα του διεθνούς φεστιβαλικού κυκλώματος («Απαγορευμένες Απολαύσεις», «The World»), κερδίζοντας με τις «Ακίνητες Ζωές» το Χρυσό Λιοντάρι στη Βενετία το 2006. Ρεαλιστικά κοινωνικά δράματα, οι ταινίες του ακτινογραφούν μια αχανή χώρα η οποία προσπαθεί απεγνωσμένα να διατηρήσει τους συνεκτικούς της αρμούς σε μια περίοδο ιλιγγιωδών αλλαγών, στις οποίες οι αξίες της μαοϊκής επανάστασης προσπαθούν να συγχρωτιστούν με αυτές του μοντέρνου καπιταλισμού.
Πάνω σε αυτό το μοτίβο η βραβευμένη για το σενάριό της στις Κάνες «Αίσθηση Αμαρτίας» συνδέει νοηματικά τέσσερις μεταξύ τους ανεξάρτητες ιστορίες, που εξελίσσονται σε διαφορετικά σημεία της κινέζικης επικράτειας και όλες τους οδηγούν τους πρωταγωνιστές τους σε ένα βίαιο, φονικό ξέσπασμα. Η πρώτη έχει να κάνει με έναν οργισμένο μεταλλωρύχο ο οποίος ξεσηκώνεται ενάντια στην απροκάλυπτη διαφθορά που βασιλεύει στην κωμόπολή του, η δεύτερη με έναν εσωτερικό μετανάστη που επιστρέφει –μαζί με το περίστροφό του– στην οικογένειά του για την Πρωτοχρονιά, η επόμενη με την ερωμένη ενός παντρεμένου άντρα η οποία δέχεται τη σεξουαλική επίθεση ενός πελάτη του spa στο οποίο δουλεύει και η τελευταία με έναν νεαρό που αναζητά ένα καλύτερο μέλλον αλλάζοντας δουλειές, ανάμεσα στις οποίες είναι κι εκείνη του σερβιτόρου στο κλασάτο sex club «The Golden Age».
Όπως συμβαίνει σε όλες τις σπονδυλωτές φιλμικές κατασκευές, έτσι κι εδώ οι επιμέρους ιστορίες είναι εν πολλοίς άνισες, αν και ο Ζία Ζανγκέ διατηρεί σε όλες παρόμοιο χαμηλότονο ύφος. Η χαλαρή σύνδεσή τους –η εισαγωγική σκηνή, για παράδειγμα, αφορά τόσο την πρώτη όσο και τη δεύτερη ιστορία– δεν είναι εκβιαστική και όλοι οι βασικοί χαρακτήρες περιγράφονται με σύντομη ακεραιότητα. Με ελάχιστα κοινά μεταξύ τους, στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα (κάθε περιοχή έχει και τη δική της διάλεκτο), αλλά όλοι τους μπροστά στο ίδιο αδιέξοδο, αυτό δηλαδή στο οποίο οδηγεί την Κίνα η πορεία της προς την ανεξέλεγκτη δυτικοποίηση. Ο φακός του Ζανγκέ περισσότερο υπονοεί και λιγότερο καταδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο τη θέση των χαμένων αξιών καταλαμβάνει μια υφέρπουσα βία, επισημαίνει διακριτικά τα σημάδια της γενικευμένης κοινωνικής φθοράς και μέσα από μια παραδοσιακή θεατρική παράσταση απευθύνει το τελικό ερώτημα στον θεατή: «Αντιλαμβάνεσαι το αμάρτημά σου;»
7 Οι Στάχτες Μιας Αγάπης / Ash Is Purest White 2018
Director: Zhangke Jia
Writer: Zhangke Jia
Stars: Tao Zhao, Fan Liao, Yi’nan Diao
Από το βραβευμένο στη Βενετία «Platform» (2000), το οποίο τον έκανε παγκόσμια γνωστό, ο Ζία Ζανγκέ (Χρυσό Λιοντάρι για τις «Ακίνητες Ζωές») κινηματογραφεί ανθρώπινες σχέσεις που προσπαθούν να αντισταθούν στο πέρασμα του χρόνου και στους –καπιταλιστικούς– πειρασμούς των νέων καιρών, σε μια παράλληλη πορεία με εκείνη της ίδιας της χώρας του, η οποία εκδυτικοποιείται ξέφρενα, ανεπιστρεπτί και με ακριβό τίμημα.
Όπως και στο «Πέρα Από τα Βουνά» (2015), λοιπόν, έτσι και η τελευταία του ταινία καλύπτει μια χρονική περίοδο που ξεκινάει από την αλλαγή της χιλιετίας και φτάνει στο σήμερα. Η εικόνα μιας Κίνας που μεταμορφώνεται, χωρίς κανείς να ξέρει το τίμημα που θα κληθεί να πληρώσει, αναδεικνύεται εδώ μέσα από μια ερωτική ιστορία, του μικρομαφιόζου Μπιν και της φιλενάδας του Κιάο, η οποία έχει ως χώρο εξέλιξης τον υπόκοσμο του «Τζιάνγκου», των καινούργιων δηλαδή συμμοριών που αυτο-οργανώνονται και ξεφυτρώνουν διαρκώς κατά μήκος της χώρας.
Ο Ζανγκέ ξεκινά χρησιμοποιώντας οπτικό υλικό και τους χαρακτήρες από τις «Άγνωστες Απολαύσεις» (2002) και προχωρά στην τακτοποιημένη καθημερινότητα των Μπιν και Κιάο, η οποία αλλάζει άρδην όταν ο πρώτος δέχεται δολοφονική επίθεση από μια αντίπαλη συμμορία και σώζεται χάρη στη γενναία επέμβαση της συντρόφου του. Εκείνη παίρνει πάνω της την ευθύνη και καταδικάζεται σε πενταετή φυλάκιση για παράνομη οπλοχρησία, ενώ όταν αποφυλακιστεί, τίποτα γύρω της δεν είναι πλέον το ίδιο. Η πόλη της έχει εκμοντερνιστεί, οι Τζιάνγκου έχουν γίνει νόμιμοι επιχειρηματίες και ο πρώην σύντροφός της έχει ξαναφτιάξει τη ζωή του.
Ο Ζία Ζανγκέ κρύβει έντεχνα μέσα σε ένα ρεαλιστικό γκανγκστερικό δράμα μια πρωτότυπη ερωτική ιστορία κι έναν σύνθετο πολιτικοκοινωνικό στοχασμό. Εστιάζει μεθοδικά στον αγώνα των ηρώων του να παραμείνουν πιστοί στον εαυτό τους, ο οποίος παρασύρεται από ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, και θέτει διακριτικά τα εύστοχα ερωτήματά του. Είναι πικρός, συγκινητικός, απαισιόδοξος και τρυφερός, ενώ ένα περαστικό… UFO αποδεικνύει πως διαθέτει και αντισυμβατικό κινηματογραφικό χιούμορ.
8 Night Train (2007)
Director: Yi’nan Diao
Writer: Yi’nan Diao
Stars: Rongcai Fu, Chao Ji, Dan Liu
Η ταινία ακολουθεί μια νεαρή γυναίκα, την Wu Hongyan ( Liu Dan ), η οποία εργάζεται ως δεσμοφύλακας που βοηθά στην εκτέλεση γυναικών κρατουμένων. Μοναχική και χήρα, η Γου βρίσκει τον εαυτό της να παίρνει το νυχτερινό τρένο για μια υπηρεσία γνωριμιών σε μια γειτονική πόλη.
Μετά από μια σειρά από ανεπιτυχή ραντεβού, γνωρίζει τον Li Jun ( Qi Dao ), με τον οποίο ξεκινά μια σχέση. Γρήγορα γίνεται σαφές ότι ο Λι Τζουν κρύβει ένα μυστικό: ότι είναι χήρος ενός εκ των εκτελεσθέντων κρατουμένων του Γου. Ο Λι Τζουν είναι διχασμένος τόσο από την έλξη του για τον Γου, αλλά και από την επιθυμία του να πάρει κάποιο είδος εκδίκησης. Η Wu, εν τω μεταξύ, πρέπει να εξετάσει τη δική της ασφάλεια σε αυτή τη νέα ασταθή σχέση.
9 Μαύρος Άνθρακας σε Λεπτό Πάγο / Black Coal, Thin Ice 2014
Director: Yi’nan Diao
Writer: Yi’nan Diao
Stars: Fan Liao, Gwei Lun-Mei, Xuebing Wang
Ένας πρώην αστυνομικός επανέρχεται στην ενεργό δράση, όταν συνάδελφοί του ανακαλύπτουν ένα διαμελισμένο σώμα με σκορπισμένα τα μέλη του. Η υπόθεση δύσκολη Και χωρίς στοιχεία. Και ενώ αρχίζει τις έρευνες, οι φόνοι συνεχίζονται. Ένα βράδυ μπαίνοντας στο σπίτι του, βλέπει αναστατωμένη την πρώην σύντροφό του και στα ερωτήματά του, ανακαλύπτει ότι γνωρίζει στοιχεία για τους φόνους. Αποφασίζει να δώσει συνέχεια στην έρευνα, ενώ όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι οι φόνοι σχετίζονται με μια μυστηριώδη γυναίκα
Ιστορία μυστηρίου που βραβεύτηκε με Χρυσή Άρκτο καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ του Βερολίνου to 2014 και φέρει την σκηνοθετική υπογραφή του Yi’nan Diao, που εκτελεί και χρέη σεναριογράφου. Η ιστορία ξεκινάει δείχνοντας ανθρώπινα μέλη να βρίσκονται διασκορπισμένα σε σωρούς με κάρβουνα εν έτει 1999 με έναν αστυνομικό να διερευνά το μυστήριο χωρίς επιτυχία. Στη συνέχεια μεταφερόμαστε χρονικά στο 2004 όπου ο ίδιος ντετέκτιβ αναλαμβάνει να διαλευκάνει μία νέα υπόθεση που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την- προ 5ετίας- άλυτη αλλά αναπτύσσει συναισθήματα για την βασική ύποπτη θολώνοντας την κρίση του.
Αδιαμφισβήτητη η χημεία του πρωταγωνιστικού ζευγαριού αν και η ηθοποιός Gwei Lun-Mei «καπελώνει» αρκετές φορές τον συνάδελφο (Fan Liao) χάρη στην εκφραστικότητά της και την ερμηνευτική της δεινότητα. Ο ρυθμός αφήγησης είναι αρκετά αργός αλλά όχι σε βαθμό που κουράζει, συμβάλλει και η μουσική επένδυση στο να μείνουμε προσηλωμένοι στο έργο. Στη τρίτη του σκηνοθετική δουλειά o Yi’nan Diao χειρίζεται με μαεστρία την κάμερα χαρίζοντας ιδιαίτερα πλάνα με φόντο την χιονισμένη Κίνα. To πάλλευκο χιόνι γίνεται ο ιδανικός καμβάς για να διαπράττονται ειδεχθή εγκλήματα και να καλύπτονται αμέσως όπως μας έχει διδάξει και το ‘’Fargo’’. Το μόνο μεμπτό σημείο του φιλμ νουάρ είναι πως δεν παρέχει μία ανατρεπτική, ιδιαίτερη εξήγηση παρόλο που είχε έκρηξη συναισθημάτων και πυροτεχνημάτων.
Πράγματι η βραβευμένη ταινία είναι σκοτεινή και «παγερή» όπως μας προϊδεάζει και ο τίτλος αλλά δεν φτάνει ποτέ στη δραματική κορύφωση που λαχταρούσαμε. Kατά την ταπεινή μας γνώμη έπρεπε να τιμηθεί με Χρυσή Άρκτο η ταινία ‘’71’’ με τον Jack O’Connell να δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας κάτω από τις άριστες σκηνοθετικές οδηγίες του Yann Demange.
10 Barking Dogs Never Bite (2000)
Director: Bong Joon Ho
Writers: Bong Joon Ho, Ji-ho Song | 1 more credit »
Stars: Bae Doona, Sung-Jae Lee, Ho-jung Kim |
Σε ένα συγκρότημα πολυκατοικιών, ένας άνεργος καθηγητής αποφασίζει να λάβει δραστικά μέτρα για να σταματήσει το εκνευριστικό γάβγισμα του σκύλου τού γείτονα, πυροδοτώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις που σύντομα βγαίνουν εκτός ελέγχου.
11 Το Τρίτο Έγκλημα Sandome no Satsujin / The Third Murder 2017
Director: Hirokazu Koreeda
Writer: Hirokazu Koreeda
Stars: Masaharu Fukuyama, Kôji Yakusho, Shinnosuke Mitsushima
Πρόκειται για ένα βασισμένο σε δικό του σενάριο δικαστικό δράμα, στο οποίο ο επιτυχημένος δικηγόρος Σιγκεμόρι αναλαμβάνει την υπεράσπιση ενός άντρα που έχει ομολογήσει τη δολοφονία του αφεντικού του. Ο ίδιος, μάλιστα, είχε πριν από τριάντα χρόνια καταδικαστεί για άλλον ένα φόνο και τότε πρόεδρος του δικαστηρίου ήταν ο πατέρας του Σιγκεμόρι. Αν και η υπόθεση μοιάζει ξεκάθαρη, ο δικηγόρος αρχίζει να τη μελετάει αναζητώντας στοιχεία που θα μπορούσαν να γλιτώσουν τον πελάτη του από τη θανατική ποινή. Σταδιακά ανακαλύπτει πράγματα τόσο για το θύμα και την οικογένειά του όσο και για τον δράστη, ο οποίος όμως αλλάζει διαρκώς την κατάθεσή του, κάνοντας έτσι ακόμη δυσκολότερη την αποκάλυψη της πλήρους αλήθειας.
Αν και απομακρύνεται υφολογικά από τις συνήθεις, απλές οικογενειακές ιστορίες, ο Κορεέντα ενδιαφέρεται κι εδώ για την ηθική στάση ενός ανθρώπου μέσα σε ένα αμοραλιστικό περιβάλλον. Το τελευταίο αποτυπώνεται με μια εξαιρετικά κομψή σεναριακή τεχνική, καθώς όλοι οι εμπλεκόμενοι ενδιαφέρονται τελικά για κάτι άλλο από αυτό που δείχνουν αρχικά πως επιδιώκουν. Το σκηνοθετικό στιλιζάρισμα αναδεικνύει τις λεπτομέρειες που ηθελημένα μας αποπροσανατολίζουν και βαθαίνουν το πειστικό μυστήριο, όπως ένα βλέμμα, ένα χαμόγελο, ένα εκφραστικό γκρο πλαν, ενώ η σιωπηλή «μονομαχία» των δύο αντρών, δικηγόρου και κατηγορουμένου, βάζει κάθε θεατή να σκεφτεί πάνω στις έννοιες της αμαρτίας και της απονομής δικαιοσύνης.
Είναι ο γνωστός μας Κορεέντα, ο οποίος συνεχίζει να διερευνά τα ηθικά όρια και τις ψυχολογικές αντοχές της σύγχρονης ιαπωνικής κοινωνίας, αυτήν τη φορά με ένα περίτεχνο παζλ διλημμάτων, προσποιήσεων, σοκαριστικών μυστικών και παραπλανητικών γεγονότων και μέσα από τη φόρμα ενός δραματικού δικαστικού θρίλερ.
12 Our Little Sister (2015)
Director: Hirokazu Koreeda
Writers: Akimi Yoshida (manga), Hirokazu Koreeda (screenplay)
Stars: Haruka Ayase, Masami Nagasawa, Kaho
Στο «Our Little Sister», την τέταρτη ταινία της φιλμογραφίας του («Like Father, Like Son», «Nobody Knows», «I Wish»), ο Κόρε-Εντα διασκευάζει τη νουβέλα του manga artist Ακόμι Γιοσίντα «Diary of a Seaside Town», ακολουθώντας τις ζωές 4 αδελφών που εγκαταλειμένες (με τον έναν ή τον άλλον τρόπο) από τους γονείς τους, συνθέτουν μία εναλλακτική οικογένεια.
Οι αδελφές Κόντα (η μεγάλη και συνετή Σάκι, η επιπόλαιη Γιοσίνο και η εκκεντρική Τσίκα) ζουν ακόμα στο πατρικό, παλιό σπίτι της γιαγιάς τους στην ιστορική παραθαλάσσια πόλη της Καμακούρα – μία ώρα με το τρένο από το Τόκιο. Οταν φθάνουν τα νέα ότι ο πατέρας τους πέθανε, τα παιδικά τραύματα ανασύρονται: ο πατέρας τους είχε παρατήσει την μητέρα τους για μία άλλη γυναίκα, όταν εκείνες ήταν πολύ μικρές, και η οικογένεια τότε διαλύθηκε. Η μητέρα τους έφυγε και η ίδια για να ξεχάσει και να ξεχαστεί, αφήνοντας τις κόρες της στη γιαγιά, ο πατέρας έκανε άλλη μια κόρη με την νέα του οικογένεια – την μικρή τους αδελφή, Σούζου. Η Σάκι, αναγνωρίζοντας ότι το 13χρονο κορίτσι είναι αίμα τους κι έχει μείνει κι αυτό μόνο στη ζωή, καλεί την Σούζου να έρθει να μείνει μαζί τους στην Καμακούρα. Κι έτσι ξεκινά η πορεία τεσσάρων κοριτσιών που τους ενώνει κάτι παραπάνω από το κοινό τους DNA: η υπόσχεση που δίνει η κάθε μία στον εαυτό της για επούλωση, κόψιμο του ομφάλιου λώρου, προσωπική ευτυχία.
Ο Κόρε-Εντα κινηματογραφεί γοητευτικά την τόσο φωτογενή πόλη της Καμακούρα (χρησιμοποιώντας ξανά τον πιστό του διευθυντή φωτογραφίας Τακιμότο Μικίγια), η τρυφερότητά του όμως είναι ακόμα πιο ανεξάντλητη κάθε φορά που συλλαμβάνει την καθημερινότητα των 4 αδελφών. Τις παρακολουθεί στις μικρές τους ανεπαίσθητες κινήσεις, τις συνομιλίες τους για το τίποτα, τα εκτενή τους γεύματα, σε μεσαία γενναιόδωρα πλάνα που αποτυπώνουν την μεταξύ τους χημεία, την εκφραστικότητα, τις μικρές στιγμές που μας κάνουν ανθρώπους.
Μέσα από την κάμερά του που παρατηρεί, αλλά και σε στιγμές απογειώνει το λυρισμό (μια βόλτα με ποδήλατο κάτω από τις κερασιές, μία νύχτα με πυροτεχνήματα, οι τέσσερις κοπέλες να περπατούν στην παραλία) σχηματίζεται όχι μόνο στην οθόνη αλλά και στις καρδιές μας μία βαθιά ενδοσκόπηση της ανθρώπινης κατάστασης – πώς οι ενήλικες μπορεί να χαράξουν ανεξίτηλα τις παιδικές καρδιές με βάσανα που τα παιδιά οφείλουν να αποτινάξουν και να βρουν στην μεταξύ τους αγάπη την ελπίδα για το μέλλον.
Οι αδελφές θυμίζουν τις αδελφές του Τσέχοφ, χωρίς όμως τη βαριά ατμόσφαιρα του ρωσικού αδιέξοδου, ή τη βαλκανική μελαγχολία των έργων του σπουδαίου συγγραφέα. Αντιθέτως, η κινηματογράφηση του Κόρε-Εντα είναι τόσο ανάλαφρη, αβίαστη, αέρινη που τα κορίτσια του τα αγαπάς, θέλεις να τα χαζεύεις, κοιτάς την μεγάλη οθόνη χαμογελαστά και με την καρδιά σου ανοιχτή.
Το μόνο πρόβλημα που συναντά κανείς, όπως πάντα στις ταινίες του δημιουργού, είναι ο ρυθμός: υπάρχουν αφηγηματικές κοιλιές, ένας περιττός θαρρείς ενδιάμεσος χρόνος, μία επαναλαμβανόμενη λούπα συναισθηματικών παρατηρήσεων που θα μπορούσε να λείπει, ώστε να παραδώσει ένα σφιχτό, επικεντρωμένο δράμα που με οικονομία θα μετέφερε το οικουμενικό μήνυμά του. Του το συγχωρούμε με όλη μας την καρδιά – αυτή που για ακόμα μία φορά άγγιξε.
Καλή Διασκέδαση
