ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΣΦΕΤΣΑΣ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΓΩΓΟΥ
ΠΟΣΟ ΝΩΡΙΣ ΦΕΥΓΕΙ ΤΟ ΦΩΣ
Στίχοι: Κατερίνα Γώγου
Μουσική: Κυριάκος Σφέτσας
Διαβάζει: Κατερίνα Γώγου
Vinyl, LP ” Στο Δρόμο ” 1961
ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΓΩΓΟΥ
ΠΟΙΗΣΗ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΓΩΓΟΥ
ΠΟΣΟ ΝΩΡΙΣ ΦΕΥΓΕΙ ΤΟ ΦΩΣ
Πόσο νωρίς φεύγει το φως απ’ τη ζωή μας αδερφέ μου…
Μέσα απ’ τ’ αλλεργικά μας βλέφαρα
αργά στα νύχια πατάει η ζωή
μπας και την πάρουμε πρέφα
μακραίνει χάνεται… κοίτα έγινε κουκίδα στρίβει γωνία… πάει…
Σκοτεινιά Ααα!!
Αρνητικά φωτογραφίας κοιτάω και είναι λέει άνθρωποι
κόκκινα φωτιά τα μάτια τους παγιδευμένων λύκων
νύχια δανεικά – πως τους κατάντησαν έτσι – ξένες μασέλες
βδέλλες κολλάνε στο λαρύγγι μας τραβάνε τα κουμπιά μας
μπας και τη βγάλουμε λιγάκι ακόμα.
Είναι εκείνοι του τραίνου – τους θυμάμαι καλά –
που όταν κανονίσαμε το πρώτο μας όνειρο να πάμε εκδρομή
μας πέταξαν στις τεντωμένες ράγες του ηλεκτρικού
σαν άδεια σακιά σ’ αφύλαχτη διάβαση
για υπερβάλλον βάρος.
Όσοι «ζήσαμε» γραμμένο με εισαγωγικά
χιλιάδες κάνες κεντράρουνε πάνω μας
απ’ την ταράτσα του ΟΤΕ
κρύο κρύο και μελό με το μακό μας φανελάκι
κάνουμε τάχα πως έχουμε παλτό
κι ένα – είδες – όλοι μας το έχουμε –
βυσινιό νεύρο κάτω απ’ το μάτι μας βαράει ακόμα.
Πόσο ακριβή είν’ αδερφέ μου η ζωή
πόσο φτηνηνανε τα ειδη κουράγιο ρε.
Μερικές φορές – μα δεν το βάζω κάτω –
έρχονται τούμπα τα αντικαταθλιπτικά
και γέρνει η παλάντζα
δεν έχει άλλο μπρος
σκύβω τότε και παίρνω στα δόντια μου
το ματωμένο μου μυαλό και πάω πίσω πίσω
γυρίζω πίσω να σωθώ
κι ύστερα δε βρίσκω το δρόμο
γιατί και κει είναι (σκατά}* – σαν να μην το ξερα –
παντού σπασμένες σιδεριές και θραύσματα οβίδας
τρομάζω τα χάνω με το παραμικρό δεν έχω που να πάω
μονάχα η πόρτα της ΥΠΕΡΑΓΟΡΑΣ είν’ ανοιχτή
και χώνομαι μέσα
κοιτάω σαν αρπακτικό που πάνε τα λεφτά
και την αξία χρήσης
Ντελίριουμ Τρέμενς το λεν’ αυτοί ΕΓΩ ΘΕΛΩ ΝΑ ΚΛΕΨΩ
Βάζω τότε μπροστά όλα τα στερεοφωνικά να παίζουν μαζεμένα
κάθε μάρκα κι άλλο σκοπό
και τα μεγάφωνα στο φουλ να σπάσουν τ’ αυτιά τους
κι ύστερα μ’ ένα Σίνγκερ ψαλιδάκι καλό
κόβω γύρω γύρω το στόμα τους το μεγαλώνω
κολλάω κει πάνω την ψυχή μου φιλί του θανάτου
και μέσα τους αδειάζω τα ψυχοφάρμακα
τα φαρμακεία τους και τους φαρμακοποιούς τους μαζί
Θάνατος στο Βυζάντιο σιχτίρ οι δυναστείες
το διάφραγμα της φίλης μου τις ειρηνικές επεμβάσεις
(οι πουλημένες τραβηχτικές Kodak και Γ. Σταύρου)*
να πάνε να πεθάνουν
Θάνατος στους Αθάνατους
μαύρες σημαίες και κόκκινο το φως ανοίγει
– Θ’ ΑΝΟΙΞΕΙ – ο δρόμος το στόμα
τα μάτια η καρδιά και το μυαλό.
Έτσι να κάνουμε θα πέσει η πόρτα.
Κι η μηχανή με το αρχαίο φιλμ. Μη. Μη συνέχεια οι άνθρωποι
μαύρα αρνητικά και μεις ΚΑΜΈΝΟΙ ΗΛΙΟΙ.
( )* Αυτά που έκοψε η λογοκρισία
Vinyl, LP ” Στο Δρόμο ” 1961
Συμμετέχουν οι μουσικοί: Cello: Χρήστος Σφέτσας, Clarinet: Γιώργος Χαλκιαδάκης, Τάσος Πουλημένος, Electric Bass: Γιώργος Θεοδωρίδης, Electric Guitar: Μπάμπης Λασκαράκης, Electric Piano [Fender Rhodes], Piano [Stairway]: Γιάννης Τερεζάκης, Percussion: Δημήτρης Μαρινάκης, Santoor: Τάσος Διακογιώργης, Trumpet: Γιάννης Θεοδωρίδης, Trumpet: Γιάννης Θεοδωρίδης, Violin: Δημήτρης Βράσκος, Voice:Κατερίνα Γώγου Ενορχήστρωση και Διεύθυνση Ορχήστρας:Κυριάκος Σφέτσας
ΚΑΤΕΡΊΝΑ ΓΏΓΟΥ: Βιογραφία
Η Κατερίνα Γώγου (Αθήνα, 1 Ιουνίου 1940 – Αθήνα, 3 Οκτωβρίου 1993) ήταν Ελληνίδα ποιήτρια και ηθοποιός. Ξεκίνησε από μικρή την καριέρα στην ηθοποιία, αλλά αργότερα στράφηκε στην ποίηση. Ξεκίνησε σε ηλικία μόλις 5 ετών να παίζει σε διάφορες παιδικές παραστάσεις, όπου την χαρακτήριζαν παιδί-θαύμα. Πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια, λόγω Κατοχής και Εμφυλίου Πολέμου. Στην εφηβεία της, η Κατερίνα έμενε με τον πατέρα της, ο οποίος ήταν πολύ αυστηρός απέναντι της, κατόπιν έμεινε με τη μητέρα της. Ο πατέρας της την υποστήριξε πραγματικά, στην επιθυμία της να ακολουθήσει την υποκριτική. Σπούδασε στη σχολή του Τάκη Μουζενίδη, η οποία θεωρείται μια από τις καλύτερες της εποχής. Παράλληλα τελείωσε και τη σχολή χορού Πράτσικα Ζουρούδη και Βαρούτη. Το 1967 παντρεύτηκε τον σκηνοθέτη Παύλο Τάσιο, με τον οποίο απέκτησε μία κόρη, τη Μυρτώ Τάσιου. Ο ασυμβίβαστος χαρακτήρας της και η κλονισμένη ψυχολογία της την οδήγησαν στην αυτοκτονία το 1993.
Το μοναχικό τέλος
Το 1991 η Γώγου πάλευε ήδη με τους δαίμονές της. Όπως έκαναν νωρίτερα και οι άλλοι δύο «άγιοι των Εξαρχείων», όπως τους αποκαλούν, Νικόλας Άσιμος και Παύλος Σιδηρόπουλος. Εκείνη τη χρονιά η Κατερίνα είχε πει σε συνέντευξή της: «Ελεύθερος σκοπευτής ήταν ο Άσιμος. Τον δολοφόνησαν. Τον Παύλο Σιδηρόπουλο, το ίδιο. Η μόνη επιζήσασα, εγώ». Όχι όμως για πολύ. Στις 3 Οκτωβρίου του 1993 η Κατερίνα Γώγου βρέθηκε νεκρή στο παλιό διαμέρισμα της μητέρας της, όπου είχε αποσυρθεί. Η αιτία του θανάτου της ήταν ένα «κοκτέιλ» χαπιών και αλκοόλ. Στην είδηση του θανάτου της, η κόρη της κατέρρευσε. Οι φίλοι της στεναχωρήθηκαν. Κανείς όμως δεν εξεπλάγη. Οι περισσότεροι το περίμεναν, πολλοί μάλιστα την είχαν «ξεγραμμένη» από πολύ νωρίτερα. «Είχε κλείσει ο κύκλος της. Είχε ολοκληρωθεί, δεν είχε κάτι άλλο να δώσει. Μου το έλεγε. Γύρισε στο σπίτι που μεγάλωσε, στο Μεταξουργείο. Εμένα μου φαίνεται ότι είχαν στηθεί όλα από την ίδια», ανέφερε η κόρη της. Το ίδιο υποστήριξε και ο φίλος της και ποιητής Γιώργος Χρονάς. «Φεύγω για αλλού», του είχε πει λίγες ημέρες πριν αυτοκτονήσει, όταν τον είχε επισκεφτεί ένα πρωί και του είχε ζητήσει να την κεράσει λίγο ουίσκι. …
« Η Κατερίνα ήταν μια ταραγμένη ψυχή. Ένιωθε σαν αγρίμι παγιδευμένο, ήταν διαρκώς σε διωγμό. Μια λέξη μπορούσε να την πληγώσει, μια κίνηση να την ταπεινώσει. Δύο μήνες πριν πεθάνει την συνάντησα τυχαία. Ήταν γερασμένη, σαν μάγισσα από παραμύθι, με άσπρα μαλλιά, ατημέλητη, με βραχνή φωνή. Η Κατερίνα πέθανε αγρίμι όπως έζησε και σαν αγρίμι.» Νίκος Κούνδουρος, Σκηνοθέτης
Η ατίθαση και σπαρακτική ποιητική φωνή της Γώγου έγινε, τόσο η φωνή της δικής της μεταπολεμικής γενιάς, όσο και της μεταπολιτευτικής γενιάς, αλλά και των ακόμη νεότερων. Μέσα από τα ποιήματά της, αυτή η ασυμβίβαστη και, συνάμα, ευαίσθητη ποιήτρια έκανε τον πόνο της στίχους και αποτύπωσε μέσα από τις ποιητικές της κραυγές όλη την αθλιότητα που υπάρχει γύρω της. Η Γώγου, μια γνήσια “δακρυσμένη ψυχή”, κατά την τσεχοφική ορολογία, “συνομίλησε”, κυρίως, με τους νέους.
Η Κατερίνα Γώγου ήταν ηθοποιός και ποιήτρια και πάνω απ΄ όλα ήταν ένα ανήσυχο και δημιουργικό πνεύμα που τα λόγια και οι σκέψεις της και τα ποιήματά της, έμειναν πίσω και θα υπάρχουν για πολλά χρόνια μετά τον πρόωρο θάνατό της.
Η κινηματογραφική της διαδρομή
Η Κατερίνα Γώγου εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο θέατρο με τον θίασο Ντίνου Ηλιόπουλου, το 1961, στο έργο των Ευαγγελίδη – Μαρή «Ο Κύριος πέντε τοις εκατό». Οι περισσότερες ταινίες όπου συμμετείχε, ήταν παραγωγής Φίνος Φιλμ. Έκανε την πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση στην ταινία Ο Άλλος. Ως ηθοποιός είναι γνωστή περισσότερο για δευτερεύοντες ρόλους, όπως στην ταινία το Ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο ή το Μια τρελή τρελή οικογένεια. Οι ρόλοι της συνήθως απεικόνιζαν αστείες και ανέμελες γυναίκες. Της έχει απονεμηθεί, στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το Βραβείο Α΄ Γυναικείου ρόλου, για την ταινία Το βαρύ πεπόνι.
Βιβλία της Κατερίνας Γώγου
“Τρία κλικ αριστερά”, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1978, το οποίο πούλησε πάνω από 40.000 αντίτυπα, αριθμός που, όπως λένε οι εκδότες, ήταν σπάνιος για ποιητικές συλλογές και μόνο ο Ελύτης και ο Ρίτσος τον έφταναν..Μεταφράστηκε στα Αγγλικά (“Three clicks left”) από τον Jack Hirschman και κυκλοφόρησε στην Αμερική to 1983, από τις εκδόσεις “Night Horn Books” του San Francisco. “Ιδιώνυμο”, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1980 “Το ξύλινο παλτό”, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1982 “Απόντες”, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1986 “Ο μήνας των παγωμένων σταφυλιών”, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1988 “Νόστος,” Εκδόσεις Λιβάνη, 1η έκδοση 1990 – Εκδόσεις Καστανιώτη, 2η έκδοση 2004 “Με λένε Οδύσσεια”, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 2002
Ως ποιήτρια, είναι γνωστή για τον αντισυμβατικό και συνειρμικό τρόπο γραφής της, καθώς και τις αναρχικές της ιδέες. Οι στίχοι της ήταν γεμάτοι οργή και επαναστατικότητα.
Δισκογραφία
Ποιήματα από ήδη εκδοθέντα βιβλία της χρησιμοποιήθηκαν στην ταινία του (πρώην συζύγου της) Παύλου Τάσιου “Παραγγελιά” (με υπόθεση βασισμένη στην ιστορία του Νίκου Κοεμτζή). Η μουσική της ταινίας, που έγραψε ο (μετέπειτα διευθυντής του Τρίτου Προγράμματος) Κυριάκος Σφέτσας και επένδυσε τα εν λόγω ποιήματα, κυκλοφόρησε σε δίσκο με τίτλο “ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ”. Λίγο μετά το θάνατό της η EMI-Minos κυκλοφόρησε το δίσκο “ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ” σε CD (remastered ADD) το 1995. ΠΗΓΕΣ: https://2lyrics.com, www.discogs.com, https://el.wikipedia.org, /www.in.gr, https://theatrecomments.weebly.com
“Αν ζει, αν υπάρχει ακόμα η ποίηση, τούτο το χρωστάμε σ’ εκείνη την ασήμαντη, την ταπεινή ρωγμή που λησμόνησαν οι θεοί στο σφαλισμένο παράθυρο της σιγουριάς και της άμυνας των ανθρώπων”. Τάκης Σινόπουλος, 1917-1981, Έλληνας ποιητής
