ΑΤΤΙΚ (ΚΛΕΩΝ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ)
ΖΗΤΑΤΕ ΝΑ ΣΑΣ ΠΩ
Στίχοι: Αττίκ
Μουσική: Αττίκ
Πρώτη εκτέλεση: Δανάη (Στρατηγοπούλου)
Ερμηνεία: Ελίζα Μαρέλλι
Vinyl, LP, Album ” Ξαναζώντας στην μάντρα του ” 1965
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΕΛΙΖΑ ΜΑΡΕΛΛΙ
(Remastered 2001)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΠΕΝΝΥ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗ
ζωντανά στην εκπομπή της ΕΡΤ 2 ¨ Στην αυλή των χρωμάτων ¨ 04/02/2023
ΣΤΙΧΟΙ: ΑΤΤΙΚ
ΖΗΤΑΤΕ ΝΑ ΣΑΣ ΠΩ
Ζητάτε να σας πω
τον πρώτο μου σκοπό
τα περασμένα μου γινάτια
ζητάτε είδα μάτια
με σκίζετε κομματια
Σε μια παλιά πληγή
που ακόμα αιμορραγεί
μη μου γυρνάτε το μαχαίρι
αφού ο καθένας ξέρει
τι πόνο θα μου φέρει
Είναι πολύ σκληρό
να σου ζητούν να τραγουδήσεις
έναν παλιό σκοπό
που προσπαθείς να λησμονήσεις
Στο γλέντι σας αυτό
δε θα’ τανε σωστό
αντί για άλλο πιοτό
να πιω εγώ φαρμάκι
μ’ ένα τέτοιο τραγουδάκι
Γελάτε ειρωνικά
και λέτε μυστικά
ίσως με κάποια καταφρόνια
μια και περάσαν χρόνια
εσύ τι κλαις αιώνια
Γιατί βαρυγκωμείς
δεν είδαμε και μεις
μια ομορφιά σ’ αυτή τη ζήση
δεν πήραμε απ’ τη φύση
καρδιά για ν’ αγαπήσει
Αχ, δεν είν’ οι καρδιές
όλες το ίδιο καμωμένες
ούτε κι οι ομορφιές
στον κόσμο δίκαια μοιρασμένες
Και μες στη συντροφιά
σε κάθε ρουφηξιά
ξεχνώ μιαν ομορφιά
που γέμιζε μεράκι
το παλιό μου τραγουδάκι
Vinyl, LP, Album ” Ξαναζώντας στην μάντρα του ” 1965
ΑΤΤΙΚ (ΚΛΕΩΝ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ) (βιογραφικό)
Ένας από τους σημαντικότερους εκφραστές του ελαφρού ελληνικού τραγουδιού, που μόνο πρόσφερε στην Τέχνη, την οποία υπηρέτησε πιστά μέχρι το τέλος της ζωής του. Τέχνη και ζωή για τον Αττίκ (Κλέων Τριανταφύλλου ήταν το πραγματικό του όνομα) ήταν έννοιες αλληλένδετες. Έκανε τη ζωή του τέχνη, μέσα από τα τραγούδια του, ενώ δεν μπορούσε να ζήσει χωρίς τη μουσική.
Και ο έρωτας… Αυτός και αν δεν είχε ρόλο κυρίαρχο στη ζωή του σπουδαίου καλλιτέχνη. Χαρές, λύπες, πίκρες, απογοητεύσεις, καρδιοχτύπια, προδοσίες, όλα τα συναισθήματα -θετικά ή αρνητικά- που γεννά ο έρωτας σε έναν άνθρωπο, ο Αττίκ τα βίωσε όλα σε υπερθετικό βαθμό. Και φρόντισε να τους δώσει φωνή και μελωδία, χαρίζοντας μια πρόσκαιρη γιατρειά στην ψυχή του (όταν ήθελε να εκφράσει τον πόνο του) και μία σπουδαία κληρονομιά στη μουσική.
Εξάλλου, αρκετά από τα υπέροχα κομμάτια του κρύβουν πίσω μία ιστορία. Άλλοτε γλυκιά, άλλοτε γλυκόπικρη κι άλλοτε στενάχωρη. Υπάρχει, όμως κι ένα τραγούδι που γράφτηκε στο «πόδι», αλλά περικλείει όλο τον πόνο του καλλιτέχνη. Και ήταν γέννημα μιας ερωτικής ιστορίας, που για πολύ καιρό αποτέλεσε αγαπημένο κουτσομπολιό της τότε κοσμικής Αθήνας. Ήταν, τότε, που η δεύτερη σύζυγός του Μαρίκα Φιλιππίδη ερωτεύτηκε και κατόπιν παντρεύτηκε τον πατέρα της Μελίνας Μερκούρη, ο οποίος εγκατέλειψε την οικογένειά του για χάρη της.
Τα χτυπήματα της μοίρας
Στις 19 Μαρτίου 1885 (κατ’ άλλους 1η Απριλίου), γεννήθηκε στην Αίγυπτο, με το όνομα Κλέων Τριανταφύλλου. Γόνος αστικής ευκατάστατης οικογένειας, ο πατέρας του Δημήτριος Τριανταφύλλου ήταν πλούσιος βαμβακοπαραγωγός ενώ η μητέρα του Εριθέλγη, ήταν Κυθήρια, κόρη του Κυθήριου ριζοσπάστη βουλευτή Δημήτρη Ραπτάκη και της Κλεοπάτρας Κορωναίου αδελφής του στρατηγού Πάνου Κορωναίου….
Ο μικρός Κλέων και τα αδέλφια του μεγαλώνουν μέσα στα πούπουλα, αλλά και σε ένα περιβάλλον με αγάπη στις Τέχνες και δη στη μουσική. Άλλωστε, γι’ αυτό φρόντισε η μητέρα του, Εριθέλγη, που επέμενε στη μόρφωση των παιδιών της. Στα 8 του χρόνια ο Κλέων χάνει τον πατέρα του και όλο το βάρος πέφτει πάνω στη μητέρα του. Η οικογένεια μετακομίζει στην Αθήνα, όπου διατηρούσαν δικό τους σπίτι στην Πατησίων. Η περιουσία που τους άφησε ο Δημήτριος Τριανταφύλλου ήταν μεγάλη, έτσι συνέχισαν να ζούνε άνετα και να κινούνται επίσης, με άνεση στα κοσμικά σαλόνια της πρωτεύουσας Ο Αττίκ άρχισε να ξεδιπλώνει από μικρός το μουσικό του ταλέντο. Ο Κλέων με τον αδελφό του πηγαίνουν στο Παρίσι προκειμένου να σπουδάσουν πολιτικές επιστήμες και να ακολουθήσουν μία λαμπρή διπλωματική καριέρα. Αντ’ αυτού όμως, οι δύο νέοι γράφτηκαν στο Conservatoire de Paris. Ο Αττίκ άρχισε να συνθέτει τα πρώτα του τραγούδια, τα οποία ερμήνευε μπροστά στο παριζιάνικο κοινό του….
Στην Πόλη του Φωτός και του έρωτα γνωρίζει την πρώτη γυναίκα της ζωής του, την Γαλλοπολωνίδα Μαρί-Ελέν, με την οποία σύντομα παντρεύονται κι αποκτούν ένα παιδί. Ωστόσο, η μοίρα έπαιξε το πιο σκληρό της παιχνίδι και μέσα σε διάστημα έξι μηνών, έχασε πρώτα το παιδί του και μετά τη σύζυγό του.
Ο πόνος της διπλής απώλεια δεν τον εγκατέλειψε ποτέ για το υπόλοιπο της ζωής του. Και αυτόν τον διοχέτευσε στη μουσική του. Εξάλλου, πολλά τραγούδια του βασίστηκαν σε αυτόν τον ανείπωτο πόνο. Η ζωή, όμως, έναν χρόνο μετά τού έφερε τη γυναίκα που θα τον σημαδέψει όσο καμία άλλη, τη Μαρίκα Φιλιππίδου. Η ηθοποιός και συγγραφέας ήταν η ωραιότερη των Αθηνών και όπως αποδείχθηκε και μία μοιραία γυναίκα…
Ο μεγάλος έρωτας του Αττίκ και ο πατέρας της Μελίνας Μερκούρη. Το ημερολόγιο έδειχνε 1910, όταν ο Αττίκ «παραδίδεται» στον έρωτα. Η Μαρίκα Φιλιππίδου ήταν μία εντυπωσιακή γυναίκα, με γαλανά μάτια, που δεν περνάει ποτέ απαρατήρητη. Ο έρωτας τον εμπνέει και για την όμορφη μούσα του γράφει τραγούδια. Αλλά, η μοίρα ήταν εκεί και «φρόντιζε» να του υπενθυμίζει το σκληρό της πρόσωπο. Το 1911, η οικογένεια του οδηγείται σε οικονομική καταστροφή κι επιστρέφει από το Παρίσι μόνιμα στην Αθήνα, όπου ο Αττίκ ρίχνει πλέον όλο του το βάρος στη μουσική, μιας και αποτελεί τη μοναδική πηγή εσόδων. Το 1914, είναι για εκείνον η χειρότερη χρονιά. Η αδελφή του Νόρα αρρωσταίνει βαριά και λίγο αργότερα φεύγει από τη ζωή. Η νέα απώλεια τον τσακίζει, όμως, το τελειωτικό χτύπημα έρχεται από τη γυναίκα της ζωής του.
Η Μαρίκα Φιλιππίδου τον εγκαταλείπει και ετούτος ο ζωντανός θάνατος τον γονατίζει. Τη Μαρίκα την αγαπούσε και για χάρη της γράφει το υπέροχο «Είδα μάτια». Λίγα χρόνια αργότερα, η δεύτερη σύζυγός του ερωτεύεται τον παντρεμένο ίλαρχο, Σταμάτη Μερκούρη, τον πατέρα της Μελίνας. Ο έρωτας τους είναι κεραυνοβόλος και οι δυο τους δεν αργούν να γίνουν ένα παράνομο ζευγάρι.
Ο Σταμάτης Μερκούρης παραδίνεται στη δίνη αυτού του έρωτα, αδιαφορώντας για το σκάνδαλο που είχε ξεσπάσει. Μα το χειρότερο, αδιαφόρησε για την οικογένειά του. Ήταν τόσο ερωτευμένος με την πανέμορφη Μαρίκα, που εγκατέλειψε τη σύζυγό του Ειρήνη Λάππα ενώ εκείνη ήταν έγκυος στο γιο τους, Σπύρο με τη Μελίνα να ήταν μόλις 6 χρόνων. Το ημερολόγιο έδειχνε 1926.
Ο παππούς της Μελίνας και δήμαρχος Αθηναίων, Σπύρος Μερκούρης εξοργίζεται με το γιο του. απαγορεύεται, ακόμη και το όνομά του να αναφέρεται στο σπίτι. Αν και η μητέρα του, Αμαλία φρόντισε να τον επισκέπτεται κρυφά. Μάλιστα, τον έρωτα του πατέρα της με τη Φιλιππίδου, τον είχε περιγράψει και η ίδια η Μερκούρη στην αυτοβιογραφία της «Γεννήθηκα Ελληνίδα». Ο Μερκούρης και η πανέμορφη ηθοποιός (η Μελίνα είχε πει για εκείνη πως είχε τα ωραιότερα μάτια της Αθήνας, μετά από την ίδια) παντρεύονται και εννοείται πως το σκάνδαλο καλά κρατεί και εξακολουθεί να είναι αγαπημένο θέμα στα κοσμικά σαλόνια.
ΖΗΤΑΤΕ ΝΑ ΣΑΣ ΠΩ: Το τραγούδι που γράφτηκε μέσα σε 10 λεπτά
Το 1930 ο Αττίκ ιδρύει τη θρυλική «Μάντρα». Στην οδό Μηθύμνης 20, κοντά στην πλατεία Αγάμων (νυν πλατεία Αμερικής), στεγάζεται η Μάντρα, ο καλλιτεχνικός όμιλος που έχει ιδρύσει και διευθύνει ο Αττίκ. Είναι ο δικός του χώρος, στον οποίο εκφράζεται με τις μουσικές του και το πρωτοποριακό του για την εποχή στυλ. Ο κόσμος βρίσκεται εκεί για να απολαύσει ποιοτικό, ελαφρό ελληνικό τραγούδι σε έναν χώρο με παριζιάνικο στυλ, που έχει φέρει ο Αττίκ στην μεσοπόλεμη Αθήνα από τις σπουδές του στη Γαλλία με σκοπό να την αναβαθμίσει πολιτιστικά, που για τον ίδιο δεν αποτελεί απλά έναν χώρο διασκέδασης. Ήταν η ίδια του η ταυτότητα, μία κατάθεση ψυχής, καθώς ήθελε μέσα από αυτήν να εντάξει τη δική του αντίληψη για το τραγούδι. Εκεί, στη «Μάντρα» θα γραφτεί κι ένα από τα ωραιότερα τραγούδια του.Αν και είχαν περάσει τα χρόνια και ο ίδιος είχε παντρευτεί ξανά, τη Μαρίκα δεν την είχε ξεπεράσει εντελώς. Ένα βράδυ εκείνη έπεισε τον σύζυγό της τον Μερκούρη να πάνε στη «Μάντρα», παρά τις αρχικές του αντιρρήσεις. Το ζευγάρι κάθεται στις πρώτες θέσεις, με τον κόσμο δίπλα να φωνάζει το τραγούδι «Είδα μάτια», που ήταν γνωστό σε όλους ότι είχε γραφτεί για εκείνη.
Λέγεται, λοιπόν, πως ο Αττίκ ακούγοντας τις φωνές του κόσμου και βλέποντας τον μεγάλο του έρωτα από κάτω με έναν άλλον, αποχωρεί βουρκωμένος από τη σκηνή. Αποσύρεται στο καμαρίνι του, με το κοινό να παρακολουθεί αμήχανο τη σκηνή. Κανείς δε φεύγει από τη θέση του. Μένει εκεί για να δει τι θα ακολουθήσει…
Ο Αττίκ παραμένει στο καμαρίνι του για 10 λεπτά κι επιστρέφοντας στη σκηνή ερμηνεύει το τραγούδι που εμπνεύστηκε μουσικά και στιχουργικά την ώρα που έλειπε. Ναι, μέσα σε 10 λεπτά ο σπουδαίος αυτός καλλιτέχνης «γέννησε» το υπέροχο «Ζητάτε να σας πω», όπου μέσα από τους στίχους του περιέγραφε με τρόπο μοναδικό, όσα ένιωσε το βράδυ εκείνο που αντίκρυσε τη Μαρίκα. Το ανεξήγητο της έμπνευσης. Και της ικανότητας του δημιουργού να κάνει τραγούδι με την άνεση μιας αναπνοής.
Στην τελευταία νότα, σήκωσε το κεφάλι περήφανος και κοίταξε το κοινό του. Με ένα νεύμα αποχώρησε και δεν ξαναβγήκε εκείνο το βράδυ…. Μάλιστα, λένε, πως τα συγκινητικά λόγια του τραγουδιού έκαναν τη Φιλιππίδου να δακρύσει και να αποχωρήσει από τη «Μάντρα» με τον Μερκούρη.
Για πάνω από 10 χρόνια ο Αττίκ και το «εκτροχιασθέν μουσικό καμπαρέ» θα όργωνε την Ελλάδα αλλά και χώρες του απόδημου ελληνισμού. Ολοι τον ήξεραν, όλοι τον τραγουδούσαν, όλοι ήξεραν ότι ο βιρτουόζος (κονφερασιέ, μουσικός, χορευτής κ.ά.) είχε ψυχή ποιητή και καρδιά παιδιού. Στην Κατοχή συνέχισε τις εμφανίσεις του στον χώρο του βαριετέ «Αλκαζάρ» και το 1943 πρωταγωνίστησε στην πρώτη ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα «Χειροκροτήματα» που είχε σαν υπόθεση το δράμα ενός διάσημου καλλιτέχνη που γερνάει. Ενας καλλιτέχνης που γερνάει… Και ας ήταν μόνο 59 ετών. Μπορεί να ήταν το σκοτάδι της Κατοχής, μπορεί το δικό του, πάντως ο Αττίκ του ’43 δεν θύμιζε πια τον λαμπερό, γεμάτο χιούμορ κοσμοπολίτη που έφερε βόλτα τον κόσμο όλο. Μήνες αργότερα από την προβολή της ταινίας, Αύγουστο μήνα, αυτοκτόνησε… Υπερβολική δόση υπνωτικών… Και ήταν μόνο 59 ετών.
ΠΗΓΕΣ: www.stixoi.info, www.discogs.com, https://exploringgreece.tv, www.mixanitouxronou.com.cy, www.offlinepost.gr, www.newsbeast.gr, www.discogs.com,
«Έκλαψα για να γράψω. Έγραψα για να τραγουδήσω και τραγούδησα για να ζήσω…»
ΚΑΛΗ ΑΚΡΟΑΣΗ τα χρόνια περνούν τα τραγούδια ταξιδεύουν
