ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΖΗΣ, ΣΩΤΙΑ ΤΣΩΤΟΥ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΤΑΛΑΡΑΣ

ΝΑ ΤΑΝΕ ΤΟ 21
Στίχοι: Σώτια Τσώτου
Μουσική: Σταύρος Κουγιουμτζής
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
7″, Single ” Νάτανε το 21 / Κάπου στα Πετράλωνα ” 1969

ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΤΑΛΑΡΑΣ

ΝΤΑΛΑΡΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ να τανε το 21 (απαγορευμένη έκδοση)
και να κρατάω τις νύχτες με τ’ άστρα
μια Τουρκοπούλα αγκαλιά.

ΣΤΙΧΟΙ: ΣΩΤΙΑ ΤΣΩΤΟΥ

ΝΑΤΑΝΕ ΤΟ 21
Μου ξανάρχονται ένα ένα χρόνια δοξασμένα
να ‘τανε το 21 να ‘ρθει μια στιγμή

Να περνάω καβαλάρης στο πλατύ τ’ αλώνι
και με τον Κολοκοτρώνη να ‘πινα κρασι

Να πολεμάω τις μέρες στα κάστρα
και το σπαθί μου να πιάνει φωτιά
και να κρατάω τις νύχτες με τ’ άστρα
μια ομορφούλα αγκαλιά.

Μου ξανάρχονται ένα ένα χρόνια δοξασμένα
να ‘τανε το 21 να ‘ρθει μια βραδιά.

Πρώτος το χορό να σέρνω στου Μοριά τις στράτες
και ξοπίσω μου Μανιάτες και οι Ψαριανοί

Κι όταν λαβωμένος γέρνω κάτω απ’ τους μπαξέδες
να με ραίνουν μενεξέδες χέρια κι ουρανοί

Να πολεμάω τις μέρες στα κάστρα
και το σπαθί μου να πιάνει φωτιά
και να κρατάω τις νύχτες με τ’ άστρα
μια ομορφούλα αγκαλιά.

Μου ξανάρχονται ένα ένα χρόνια δοξασμένα
να ‘τανε το 21 να ‘ρθει μια βραδιά.

7″, Single ” Νάτανε το 21 / Κάπου στα Πετράλωνα ” 1969

Το «Νάτανε το 21» είναι ένα ιστορικό, πλέον, ελληνικό τραγούδι. Τη μουσική του είχε γράψει ο Σταύρος Κουγιουμτζής, ενώ τους στίχους του η Σώτια Τσώτου. Ως γνωστόν το τραγούδι το ηχογράφησε σε πρώτη εκτέλεση ο Γιώργος Νταλάρας, ενώ λίγο αργότερα (αν και κάποιοι λένε λίγο πιο πριν) το είχε είπε και ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης (με τη Βούλα Γκίκα). Λέμε για «ηχογράφηση», όχι για το ποια εκτέλεση κυκλοφόρησε πρώτη σε δίσκο, γιατί, σ’ αυτή την περίπτωση πρώτο κυκλοφόρησε το δισκάκι με τον Νταλάρα [MINOS 5067] προς τα τέλη του 1969 και μετά εκείνο με τον Μπιθικώτση [His Master’s Voice 7PG 3897].

ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΠΙΘΙΚΩΤΣΗΣ

Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής το 45άρι με τον Νταλάρα σημείωσε τότε περισσότερες από 80.000 πωλήσεις. Η τεράστια επιτυχία του «Να ‘τανε το ‘21» ώθησε πολλές άλλες δισκογραφικές εταιρείες να προχωρήσουν σε επανεκτελέσεις, άλλοτε με αναγνωρίσιμους ερμηνευτές κι άλλοτε με τραγουδιστές μικρότερης «εμβέλειας».

1969 Πρες Κόνφερανς για τον δίσκο ΝΑ ‘ΤΑΝΕ ΤΟ ’21 . Aπό αριστερά Δημήτρης Νικολαΐδης, Γιώργος Νταλάρας, Σταύρος Κουγιουμτζής και η Σώτια Τσώτου.

Είναι χαρακτηριστικά αυτά που δήλωσαν στις εφημερίδες, στο περιθώριο της συνέντευξης τύπου, τόσο ο Σταύρος Κουγιουμτζής, όσο και ο Γιώργος Νταλάρας:
Σταύρος Κουγιουμτζής
– Ο Νταλάρας είναι ο τραγουδιστής που σκεφτόμουν γράφοντας αυτό το τραγούδι. Μέσα στη νεανική του, αλλά ογκώδη φωνή, έβλεπα τον τέλειο εκτελεστή. Πραγματικά, δεν διαψεύστηκα. Ο Γιώργος Νταλάρας απέδωσε το τραγούδι μου καλύτερα από ό,τι το φανταζόμουν. Είναι μοναδική και ανεπανάληπτη η ερμηνεία του.
– Και οι άλλοι εκτελεστές;
– Οι άλλοι εκτελεστές είναι… άλλοι εκτελεστές και δεν με ενδιαφέρουν και τόσο. Εγώ αυτό που ζητούσα από το τραγούδι μου το βρήκα με τον πιο ιδεώδη τρόπο στη φωνή του Γιώργου Νταλάρα.
– Σας κάνει να χαίρεστε το γεγονός των άλλων εκτελέσεων;
-Εφ’ όσον είχα τον Νταλάρα, για τον οποίο έγραψα το τραγούδι, οι… άλλες εκτελέσεις δεν με πολυ ενδιαφέρουν. Εξ άλλου, για έναν συνθέτη με καλλιτεχνική συνείδηση, πώς μπορούν να τον ενδιαφέρουν εκτελέσεις των τραγουδιών του, όταν εκείνος είναι απών και δεν έχει μια αμεσότητα με την ορχήστρα και των εκτελεστή;
Γιώργος Νταλάρας
– Χαίρομαι για το τραγούδι αυτό, που τόσο αρέσει. Χαίρομαι ακόμη πιο πολύ, διότι είμαι ο πρώτης εκτελεστής της συνθέσεως του Σταύρου Κουγιουμτζή.
– Δεν σε ενδιαφέρουν οι άλλοι εκτελεστές;
– Τουλάχιστον από τα συγχαρητήρια που πήρα μέχρι τώρα, καταλαβαίνω ότι η απόδοσή μου άρεσε ιδιαιτέρως. Είμαι ο πρώτος εκτελεστής του θαυμάσιου αυτού τραγουδιού. Οι άλλοι θα είναι φυσικά… δεύτεροι και τρίτοι εκτελεστές. Δεν με ενδιαφέρουν.
– Και αν το τραγουδήσει κανένας μεγάλος τραγουδιστής;
– Τόσο το χειρότερο γι’ αυτόν…

Μνήμες Αιμιλίας Κουγιουμτζή

Σε συνέντευξή της στον Θανάση Γιώγλου, η Αιμιλία Κουγιουμτζή θυμάται: – Εμείς κάναμε παρέα με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση τότε… Μια μέρα του λέει ο Σταύρος «για άκου και ένα τραγούδι». Ακούει ο Γρηγόρης το «21» και «τρελαίνεται», πριν ακόμα ηχογραφηθεί με τον Νταλάρα. «Ρε αυτό είναι σουξέ» του λέει. Κι αρχίζει και το μαθαίνει… Μπερδεύονταν μάλιστα κι αντί για «Τουρκοπούλα» έλεγε «κορτοπούλα»… Το είχε πει τόσες φορές, που στο τέλος από το πολύ «Μού’ξα και μού’ξα- να’ρχονται ένα ένα» τον φωνάζαμε ο «Μούξας». Ο Μάτσας εν τω μεταξύ δεν το είχε πιστέψει το τραγούδι. Του το πήγε ο Σταύρος, το έγραψαν με τον Νταλάρα και δεν το κυκλοφορούσε… Μια μέρα ήταν ο Σταύρος στο γραφείο του Μάτσα και τον ρώτησε: «Άντε πότε θα το βγάλεις;» Εκείνη τη στιγμή, χτύπησε το τηλέφωνο, το σήκωσε ο Μάτσας και είπε: «Σοβαρά; Αλήθεια;» και το έκλεισε… Ξέρεις τι τηλεφώνημα ήταν αυτό; Του είπαν πως «το γράφει στο στούντιο, αυτή τη στιγμή ο Μπιθικώτσης». Κι από την άλλη μέρα άρχισε να τυπώνει τους δίσκους με το τραγούδι και στις ετικέτες πάνω έγραφαν όλοι «Πρώτη εκτέλεση». Δεν προλάβαιναν να βάζουν «Πρώτη εκτέλεση». Εν τω μεταξύ ο Γρηγόρης, χωρίς να ρωτήσει το Σταύρο, το πήρε χαμηλά, δεν το είπε στον τόνο που έπρεπε, έβαλε και στην αρχή μια τρομπέτα… Μάλιστα, είχε θυμώσει που δεν μας άρεσε η εκτέλεσή του….

Αιμιλία Κουγιουμτζή, Σταύρος Κουγιουμτζής, Μεταξία Μπιθικώτση και Γρηγόρης Μπιθικώτσης το 1968 στα «Δειλινά».

Έχω την εικόνα από το Σταύρο να ξυρίζεται πριν πάει για το στούντιο. Τον «έτρωγε» κάτι… «Κάτι πρέπει να βάλω στην αρχή, κάτι…» και σκέφτηκε το φλάουτο… Βγήκαν λοιπόν, σχεδόν παράλληλα, και οι δυο εκτελέσεις, λίγο πιο νωρίς του Νταλάρα και γίνεται χαμός. Αφού θυμάμαι από την πρώτη εβδομάδα, πήγαινα στον μπακάλη και άκουγα το τραγούδι , από τα ραδιόφωνα, από τον κόσμο… Υπήρχε μάλιστα και η «διαμάχη» για το ποιος το λέει πιο καλά…
Μια μέρα που βρεθήκαμε με το Μανώλη Μητσιά μας είπε για τη διένεξη του Λαμπρόπουλου (προέδρου της «Columbia») με τον Μπιθικώτση. Ήταν έξω από το γραφείο του Λαμπρόπουλου και τον άκουσε που έλεγε «πως τον αφήσατε και σας έφυγε ο Κουγιουμτζής; Δεν έκανε μόνο καλά τραγούδια εκεί , έβγαλε κι έναν τραγουδιστή». Κι ο Μπιθικώτσης έλεγε «σε μένα τα λέτε τώρα; Εγώ δεν σας τον έφερα;»

Ένα θέμα, που σχετίζεται με το τραγούδι, είχε να κάνει με την αλλαγή μιας λέξης στη δεύτερη πια εκτέλεσή του (τόσο από τον Νταλάρα, όσο και από τον Μπιθικώτση). Στην αρχή, μια στροφή τής Σώτιας Τσώτου έλεγε:
Να πολεμάω τις μέρες στα κάστρα
και το σπαθί μου να πιάνει φωτιά
και να κρατάω τις νύχτες με τ’ άστρα
μια Τουρκοπούλα αγκαλιά.
Φαίνεται λοιπόν πως η «τουρκοπούλα» έφτασε στ’ αυτιά των Τούρκων της Αθήνας (πρεσβεία), με αποτέλεσμα να ζητηθεί η αλλαγή της λέξης, ενώ το δισκάκι (τόσο με τον Νταλάρα, όσο και με τον Μπιθικώτση) είχε ήδη κυκλοφορήσει. Το διπλωματικό επεισόδιο τελικώς αποφεύχθηκε. Τόσο ο Μάτσας (MINOS), όσο και ο Λαμπρόπουλος (His Master’s Voice) έδωσαν εντολή να να ηχογραφηθεί το τραγούδι, με τη λέξη «ομορφούλα» να αντικαθιστά πλέον, αυτή τη φορά, την «τουρκοπούλα». Έτσι, με την «ομορφούλα» το έμαθε και το αγάπησε ο κόσμος.

Είναι επίσης χαρακτηριστικά αυτά που έχει αφηγηθεί ο ίδιος ο συνθέτης σε συνέντευξή του. Στο μαγαζί που δούλευε τότε, καταμεσής της χούντας, πήγαιναν διάφοροι «εθνοσωτήρες», λάτρεις της «επανάστασης», οι οποίοι ζητούσαν επανειλημμένως το τραγούδι, νομίζοντας πως είναι δικό τους. Προβληματισμένος ο συνθέτης τηλεφώνησε στη στιχουργό και τη ρώτησε: «Βρε συ Σώτια, τι τραγούδι γράψαμε;» Και η στιχουργός, πολύ φυσικά, του απάντησε: «Μα είναι δυνατόν ρε Κουγιουμτζή, να γράψω εγώ τραγούδι που να υμνεί τη χούντα;» Οπότε μάλλον πρόκειται για ένα από τα πρώτα αντιστασιακά τραγούδια που με τα αλληγορικά του λόγια, κατάφερε να μπερδέψει τους λογοκριτές της εποχής, ο οποίοι, έτσι κι αλλιώς, δεν φημίζονταν για την ευφυΐα τους.
Στην πραγματικότητα το «Νάτανε το 21» ήταν ένα έξυπνο τραγούδι. Ήταν έξυπνοι, δηλαδή, οι στίχοι της αείμνηστης Σώτιας Τσώτου, γιατί από τη μια μεριά έπιαναν τον παλμό της 150ετηρίδας από την Επανάσταση του ’21 (που θα συμπληρωνόταν το 1971) και από την άλλη άφηναν τους χουντικούς να νομίζουν πως εκείνο το «’21» θα μπορούσε και να τους αφορά (παραπέμποντας στην 21η Απριλίου). Αυτή η… δημιουργική ασάφεια, να το πούμε έτσι, έδωσε πολλούς πόντους στο άσμα, το οποίο δεν εμποδίστηκε από πουθενά, ώστε να φτάσει μέχρι και στο τελευταίο χωριό της χώρας, στήνοντας κατ’ ουσίαν την καριέρα του Νταλάρα. Πότε άρχισε να κάνει εξώφυλλα, το ένα μετά το άλλο, ο Νταλάρας στα περιοδικά; Μετά το «Νάτανε το 21»

Όλες οι εκτελέσεις
Αναζητώντας τις δισκογραφημένες εκτελέσεις των τραγουδιών του Σταύρου Κουγιουμτζή, έχω επισημάνει μέχρι σήμερα 40 δισκογραφημένες εκτελέσεις του «21», με λόγια ή οργανικές. 4 με τον Γιώργο Νταλάρα (τρεις το 1969 και μία που μοιράζεται με τον Κώστα Μακεδόνα από ζωντανή ηχογράφηση στο Ηρώδειο το 2008), δύο με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση και την Βούλα Γκίκα κι από μία που τραγουδούν οι Δημήτρης Μητροπάνος, Γιώργος Ζωγράφος, Λουκάς Δέλλιος, Αδελφοί Κατσάμπα, Σταύρος Μιχαλόπουλος, Σπύρος Βλάχος, Πάνος Λαμπρόπουλος & Βέτα Προέδρου, Βασίλης Δανιηλίδης, Ανδρέας Τρίπλης (στην Αμερική), Γιάννης Σταματάκης & Ανθή Μπουζάνη, Τρίο Γκρέκο, Polis & Les Helleniques (στην Ολλανδία), Παναγιώτης Τσίχλης, Trifonas (στο Ισραήλ), Βασίλης Ροδίτης, Χρήστος Πατρωνίδης, Τρίο Μπελκάντο, «Η παρέα» (Τάκης Μπινιάρης, Ανθή Ανδρεοπούλου, Κρίστη Στασινοπούλου, Γιάννης Σαμσιάρης), Κώστας Σμοκοβίτης, Παιδική χορωδία Σπύρου Λάμπρου, Λάμπρος Νικολαΐδης και ο Γεράσιμος Ανδρεάτος με τη Χορωδία «Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος» Θεσσαλονίκης. Το 1971 ηχογραφήθηκε στην Γιουγκοσλαβία (με στίχους Ljupčo Ilijevski) από την Violeta Tomovska και κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών, ενώ το 1972 το τραγούδησε στην Τουρκία η Semiramis Pekkan (με τούρκικους στίχους του Bülent Pozam) και αποτέλεσε το πρώτο κομμάτι του lp «Semiramis». Επίσης, έχουν επισημανθεί, τουλάχιστον, 11 ορχηστρικές εκτελέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό.(Ogdoo.gr 25/03/2018, Θανάσης Γιώγλου)
ΠΗΓΕΣ: www.lifo.gr, www.ogdoo.gr, www.trikalaidees.gr, foroline.gr

ΚΑΛΗ ΑΚΡΟΑΣΗ τα χρόνια περνούν τα τραγούδια ταξιδεύουν