ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ, ΝΟΤΗΣ ΠΕΡΓΙΑΛΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΕΜΙΡΖΑΣ
ΝΑΝΑ ΜΟΥΣΧΟΥΡΗ, HARRY BELAFONTE
ΠΑΜΕ ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ
Στίχοι Νότης Περγιάλης, Γιώργος Εμιρζάς
Μουσική Μάνος Χατζιδάκις
Πρώτη εκτέλεση: Νανά Μούσχουρη
Ερμηνεία Harry Belafonte
1 Vinyl, 7″, 45 RPM ” Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι / Έλα πάρε μου τη λύπη ” 1958
2 LP, Album ” An Evening With Belafonte / Mouskouri ” 1965
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΝΑΝΑ ΜΟΥΣΧΟΥΡΗ (στο στούντιο) 1958
ΝΑΝΑ ΜΟΥΣΧΟΥΡΗ, ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ
Από την συναυλία που έδωσε ο Μάνος Χατζιδάκις στο Καστελόριζο στις 22 Αυγούστου 1991 με τίτλο “Έξω Από το χρόνο”!
Στη συναυλία αυτή, τα τραγούδια ερμήνευσε η Νάνα Μούσχουρη!!
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: HARRY BELAFONTE
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΧΑΡΙΣ ΑΛΕΞΙΟΥ στην Τελετή Λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα 2004
Η ΝΑΝΑ ΜΟΥΣΧΟΥΡΗ ΤΡΑΓΟΥΔΑ ΣΤΟ DANNY KAYE SHOW
(The Danny Kaye Show 3rd Season Premiere 15th September 1965 guest starring Harry Belafonte and Nana Mouskouri.)
Το Danny Kaye Show ήταν ένα βαριετέ σόου των ΗΠΑ , με οικοδεσπότη τον σταρ της σκηνής και της οθόνης Danny Kaye , το οποίο μεταδόθηκε εβδομαδιαία από το 1963 έως το 1967 στο τηλεοπτικό δίκτυο CBS . Ο Ντάνι Κέι ήταν Αμερικανός ηθοποιός, τραγουδιστής, χορευτής, κωμικός, μουσικός, φιλάνθρωπος και μάγειρας. Ήταν ένας ακούραστος έρανος για φιλανθρωπικές οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένης της UNICEF , στην οποία πρωτοστάτησε ως γενικός πρεσβευτής μέχρι τον θάνατό του τον Μάρτιο του 1987. Ο Χάρι Μπελαφόντε είναι Αμερικανός τραγουδιστής, τραγουδοποιός, ανθρωπιστής και πολιτικός ακτιβιστής και ηθοποιός.
Με τον Danny Kaye και τον Harry Belafonte. Το πρωτότυπο ήταν ασπρόμαυρο, αυτό είναι ένα καθαρό και χρωματισμένο βίντεο που επανακυκλοφόρησε το 2014 ως μέρος μιας συλλογής ονομάστηκε “Best Of The Danny Kaye Show” από την MVD Entertainment Group
ΣΤΙΧΟΙ: ΝΟΤΗΣ ΠΕΡΓΙΑΛΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΕΜΙΡΖΑΣ
ΠΑΜΕ ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ
Τρεις μέρες χώρισα από σένα
τρεις νύχτες μένω μοναχή,
σαν τα βουνά* που στέκουν τώρα δακρυσμένα
οταν τα βρεχουν οι ουρανοί.
*[σε κάποιες ερμηνείες: σαν τα πουλιά]
Διώξε τη λύπη, παλικάρι
πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι.
Πώς να βγω και, πώς να βγω και να περπατήσω
τα λόγια του, τα λόγια του να θυμηθώ;
με το φεγγάρι πώς, αχ πώς να τραγουδήσω
με το φεγγάρι πώς να παρηγορηθώ;
Vinyl, 7″, 45 RPM ” Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι / Έλα πάρε μου τη λύπη ” 1958
Ακούστηκε για πρώτη φορά ως ορχηστρικό θέμα το 1957 στην ταινία του Γκρεγκ Τάλλας “Αγιουπα”. Αργότερα ακούστηκε και στην ταινία του Jules Dassin “Ποτέ την Κυριακή” (1960). Με στίχους ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά το 1958 με τη Νάνα Μούσχουρη.
LP, Album ” An Evening With Belafonte / Mouskouri ” 1965
Όταν ο Χάρι συνάντησε τη Νάνα!
Σε κόκκινο φόντο, καθαρά sixties pop αισθητική ατμόσφαιρα, η Νάνα χωρίς τα χαρακτηριστικά γυαλιά της και ο τίτλος του δίσκου An Evening with Belafonte / Mouskouri. Σε ελληνικά τραγούδια (του Μάνου Χατζιδάκι κυρίως) σε ντουέτα και σόλο.
Είχαν γνωριστεί το 1960, όταν σε μία εμφάνισή του στην Αθήνα ο Belafonte θέλησε να παρακολουθήσει ελληνική μουσική και είδε τη Μούσχουρη να τραγουδά σ’ ένα μικρό κλαμπ. Τον Σεπτέμβριο του 1964, όταν η Νάνα επισκέφτηκε την Αμερική στην πρώτη της περιοδεία εκεί, ξανασυναντήθηκαν και με τη συνεργασία του Μάνου Χατζιδάκι, που είναι ο συνθέτης στα 8 από τα 10 τραγούδια, ηχογράφησαν αυτό το άλμπουμ. Οι δύο καλλιτέχνες ανέπτυξαν μια ξεχωριστή φιλία, συμβολικό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα της οποίας είναι ο ως άνω δίσκος.
ΜΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ – ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΗΛΙΑ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟ απο το (https://corfustories.com)
Ο μύθος της ελληνικής μουσικής βιομηχανίας, Γιώργος Πετσίλας, παντρεμένος άλλοτε με τη Νάνα Μούσχουρη κι, εδώ και 20 χρόνια, κάτοικος Κορφών, αφηγείται αποκλειστικά τη συναρπαστική του ιστορία. (Εδώ θα φιλοξενήσουμε το απόσπασμα της συνέντευξης που αφορά τη συνεργασία της Νάνας Μούσχουρη με τον Harry Belafonte)
” Τo 1960 η Νάνα εμφανίστηκε στο Φεστιβάλ της Βαρκελώνης («Ξύπνα Αγάπη μου»). Εκεί, την άκουσε ο μεγάλος Quincy Jones. Των… 28 Grammy! Και το ’62 μας κάλεσε Ν. Υόρκη. Για δίσκο («The girl from Greece sings»). Φοβερό ταλέντο. Και μουσικός, αλλά κυρίως παραγωγός. Ο ίδιος δεν έγραφε πολύ. Βαριόταν (γελάει)! Πήγαινε στο Χάρλεμ, έβρισκε κάτι μεθυσους –μοναδικά, όμως, ταλέντα-, τους έλεγε «γράψε μια ενορχήστρωση γι’ αυτό», τους έδινε 50 δολάρια και… δυο μπύρες, διόρθωνε και… υπέγραφε! “
” Συνεργασία κάναμε και με τον Bobby Scott, αλλά και με τον θρυλικό Count Basie. Έναν τεράστιο jazz pianist και συνθέτη, που εκείνη την περίοδο δίδασκε σ’ ένα φημισμένο University of Music. Είχα πάει ως ακροατής και, με προτροπή του Quincy, του έπαιξα μια διασκευή σε 19/8 του «Eις το βουνό ψηλά εκεί, είν’ εκκλησιά ερημική…» Μαγεύτηκε. «Πώς το ‘παιξες, πώς το μετράς;» Του εξήγησα. Πήρε επί τόπου 2-3 μουσικούς κι έκανε ένα jam session. Μαγεία…”
” Για μένα, ωστόσο, το… μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο, υπήρξε ο Harry Belafonte. «O βασιλιάς του Καλύψο», με τη μεγάλη καριέρα και ως ηθοποιός. Ο Belafonte, σε κάθε τουρνέ του, έπαιρνε μαζί έναν νέο, άγνωστο καλλιτέχνη και τον παρουσίαζε. Περνώντας απ’ το Παρίσι, άκουσε τη Μούσχουρη (σ.σ. κατά τη Νάνα, την είδε το ‘63 στη Eurovision, όπου εκπροσώπησε Λουξεμβούργο). Και του ‘κανε εντύπωση.
Επρόκειτο, τότε, να κάνει μια τουρνέ στα κολέγια των ΗΠΑ. Και της πρότεινε να πάει Αμερική, γι’ ακρόαση. Πήγαμε. Εγώ με την κιθάρα μου, η Νάνα με τη φωνούλα της. Το στούντιο του Belafonte ήταν στην 58η οδό, στη Ν. Υόρκη. Μας παρουσίασε στους μουσικούς και ζήτησε να παίξουμε κάτι. Παίξαμε το «Τώρα που πας στην ξενιτιά», του Χατζιδάκι. Τραγούδι σε 9/8, ρυθμό που δεν έπαιζαν εκεί, με μια ωραία εναλλαγή στη μέση. Αρχίζω την εισαγωγή, δική μου, και οκτώ μέτρα μετά, «stop».”
” Γυρνάει στον ντράμερ του: «Percy, τι ρυθμός είναι αυτός;» – αυτός κουνούσε το πόδι, προσπαθώντας να το βρει. Με ρωτάει, του εξηγώ πως είναι ένα συνηθισμένο μοτίβο στα μέρη μας και του δείχνω πώς μετριέται. Οι κιθαρίστες είχαν αρπάξει ήδη τα ακόρντα, ο μπασίστας το ρυθμό και γίνεται μια ακρόαση… του ονείρου! Ο Belafonte σηκώθηκε, μας αγκάλιασε, μας φίλησε.
Δυο χρονια δουλέψαμε μαζί. Παίξαμε σε 460 διαφορετικά κολλέγια – όλη η Αμερική, απ’ άκρο εις άκρον! Παράλληλα, με χρησιμοποίησε ως παραγωγό σ’ έναν δίσκο, που ήθελε (όπως κι έγινε) να βγάλει στα ελληνικά! Του άρεσε τόσο ο τρόπος που παίζαμε τα ελληνικά τραγούδια… Του τα δίδαξα ένα – ένα, την προφορά, τα πάντα. Και καθόταν κι άκουγε σαν μαθητούδι! “
” Ηταν το «Τhe Great Greek Album», με τραγούδια του Χατζιδάκι συν μια δική μου διασκευή, σ’ ένα τραγούδι που λάτρευε. «Φεγγάρι μου» λεγόταν, απ’ τα χωριά τα δικά μας. Άπατος πήγε ο δίσκος, δεν πούλησε ούτε 5.000 κομμάτια! Αλλά ήταν μια πτυχή των όσων έμαθα δίπλα του. Είδα πώς δουλεύουν, το νοικοκυριό, την οργάνωση. Και κυρίως, έμαθα πώς να δουλεύεις με λίγους μουσικούς και να βγάζεις καταπληκτικό αποτέλεσμα – ο Belafonte δεν ήθελε μεγάλες ορχήστρες. Δυο κιθαριστές, έναν μπασίστα, έναν percussionist κι έξι κορίστες (χορωδούς), για να φαίνεται ο ίδιος, να μη «σκοτώνει» την ερμηνεία του η μουσική. “
” Την εποχή της συνεργασίας μας με τον Belafonte συνέβη κι ένα περιστατικό που παραμένει ανεξίτηλα στη μνήμη μου. Είναι μια περίοδος, κατά την οποία λαμβάναμε πολλές απειλητικές –αλλά, προπαντός, υβριστικές- επιστολές από Αμερικανούς, αλλά δυστυχώς και από πολλούς Έλληνες, οι οποίοι θεωρούσαν ότι η συνεργασία με έναν «αράπη», όπως τον αποκαλούσαν, ήταν η πιο ταπεινωτική ύβρις για έναν περήφανο λαό και ότι έπρεπε να το πληρώσουμε ακριβά και παραδειγματικά. Ετσι, σε ένα μας αεροπορικό ταξίδι, από Los Angeles για San Francisco, ύστερα από 15’ πτήσης, ο πιλότος κάνει την ακόλουθη αγγελία:
«Κύριες και κύριοι, μόλις ειδοποιηθήκαμε από την υπηρεσία πολιτικής αεροπορίας ότι έχουν τοποθετηθεί εκρηκτικά στο αεροπλάνο και πρέπει να προσγειωθούμε επειγόντως. Πρέπει να υπακούσουμε, διότι το 3% αυτών των απειλών έχει αποδειχθεί αληθές και δεν μπορούμε να το παραβλέψουμε”.
Αυτή η παροιμιώδης ψυχραιμία του πιλότου, όταν μας ανήγγειλε την πιθανότητα να εκραγούμε στον αέρα, δεν ξεχνιέται… Καταλαβαίνεις τι έγινε στο αεροπλάνο… Πανικός! Οι συνοδοί να μας ετοιμάζουν για την περίπτωση έκρηξης, άλλοι να φωνάζουν, άλλοι να θέλουν να… πηδήξουν στο κενό, μια τρελή ατμόσφαιρα που δεν έχουμε ξαναζήσει. Η Νάνα κι εγώ είχαμε πιαστεί από το χέρι και στεκομασταν «παγωμένοι». “
” Τελικά, η προσγείωση έγινε ομαλά χωρίς πρόβλημα, αλλά η εκκένωση του σκάφους πραγματοποιήθηκε από εξόδους κινδύνου, με την ψυχή στο στόμα. Και στη συνέχεια, το μαρτύριο της ανάκρισης. Ένας – ένας να εξιστορεί εμπειρίες, γεγονότα, εχθρούς, σχέσεις κι ένα σωρό λεπτομέρειες που κρατούσαν ώρες, μήπως και βρεθεί άκρη. Εγώ κατέθεσα κάθε απειλητικό στοιχείο που διέθετα. Κι αυτό ελήφθη πολύ σοβαρά από τις υπηρεσίες του F.B.I., το οποίο έκανε την ανάκριση. Όλοι, με τα διακριτικά της υπηρεσίας στα μπουφάν τους. Σαν αστυνομική ταινία. “
Η Νάνα Μούσχουρη θυμάται την πρώτη επαφή της με τον Χάρι Μπελαφόντε;
” Τηλεφώνησε στον παραγωγό μου, τον Κουίνσι Τζόουνς, με τον οποίο είχαμε ηχογραφήσει το «Nana Mouskouri in New York – The girl from Greece sings» (σ.σ.: από τη Mercury/Minos-EMI/Universal). Και του είπε «είδα ένα κορίτσι να τραγουδά στη Γιουροβίζιον με γυαλιά, ξέρεις ποια είναι;» (σ.σ.: το 1963 η Νάνα Μούσχουρη είχε τραγουδήσει το «A force de prier» εκπροσωπώντας το Λουξεμβούργο). Ετσι τον Σεπτέμβριο του 1963 πήγα στη Νέα Υόρκη όπου με παρέλαβαν μαζί με τον πρόεδρο της Mercury Ιρβινγκ Γκριν, με πήγαν στο Plaza όπου το βράδυ είχαμε την πρώτη γνωριμία με τον Χάρι. Ήταν στο δείπνο η πρώην γυναίκα του Τζούλι, ο μάνατζερ του και οι βοηθοί του. Μιλούσα λίγα αγγλικά τότε – ήμουν 26 ετών… Δεν με άφησαν να μιλήσω καν μόνη μαζί του. Ανυπομονούσε να ακούσει το εθνικό μου ρεπερτόριο. Όταν πήγα στο στούντιο την επόμενη ημέρα η ατμόσφαιρα δεν είχε καμία σχέση με το φιλικό κλίμα που είχαμε το προηγούμενο βράδυ στο τραπέζι. Στο στούντιο υπήρχαν τρεις έλληνες μουσικοί που με ρώτησαν τι θα ήθελα να παίξουν για να τραγουδήσω. Εγώ ήμουν καινούργια τραγουδίστρια και δεν ήξερα να τους πω λαϊκά. Ήταν πολύ ωραία αλλά δύσκολα. Είχα προσπαθήσει κάποια στιγμή αλλά δεν μπόρεσα. Ετσι τους είπα α καπέλα το «Φιδάκι» του Μάνου Χατζιδάκι, σε στίχους του Αλέξη Σολωμού: «Κάτω στο ρέμα βγαίνει/ένα φιδάκι, /κάτω στο ρέμα στο ρεματάκι. Κι η φιδομάνα λέει/στο φιδάκι, κάτω στο ρέμα στο ρεματάκι./Σαν μεγαλώσεις κανακάρη μου, σαν μεγαλώσεις, ποιος στη χάρη μου./Σαν μεγαλώσεις, ποιος στη χάρη μου./Σαν μεγαλώσεις, αχ τρομάρα μου!». Όλοι χειροκρότησαν θερμά. Για πολλά χρόνια το είχα βάλει στην αρχή του προγράμματος μαζί με το «Ενα μύθο θα σας πω». Το τραγούδι που έγινε πάντως επιτυχία με τον Μπελαφόντε ήταν το «Try to remember». Λέγαμε όμως και το «Ερήνη» των Τραϊφόρου – Γιαννίδη. Είχα την τύχη να γνωρίσω μεγάλος μουσικούς που με έβαλαν σε έναν μουσικό δρόμο. Εφτιαξα μια αλήθεια.”
ΠΗΓΕΣ: www.discogs.com, www.efsyn.gr, www.criterion.com, https://corfustories.com, www.ogdoo.gr, www.athensvoice.gr
ΚΑΛΗ ΑΚΡΟΑΣΗ τα χρόνια περνούν τα τραγούδια ταξιδεύουν