Federico Garcia Lorca, Μίκης Θεοδωράκης, Georges Moustaki
Θανάσης Μωραΐτης, Μιχάλης Μπουρμπούλης

Μίκης Θεοδωράκης , Gisela May, Θανάσης Μωραίτης

ΣΑΝΤΙΑΓΚΟ
Στίχοι: Federico Garcia Lorca
Απόδοση στα Ελληνικα Μιχάλης Μπουρμπούλης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Ερμηνεία: Georges Moustaki
1 Vinyl, LP, Compilation ” Poets in New York ” 1986
2 Vinyl, LP ” Mikis Theodorakis / Gisela May / Thanassis Moraitis* 1988

EMHNEIA: GEORGE MOUSTAKI

ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΩΡΑΙΤΗΣ

ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΑΛΙΚΗ ΚΑΓΙΑΛΟΓΛΟΥ

Ήταν μια παραγωγή του Στέλιου Ελληνιάδη και του Γιώργου Κυβέλου.

 

ΣΤΙΧΟΙ: FEDERICO GARCIA LORCA

SON DE NEGROS EN CUBA
Cuando llegue la luna llena
iré a Santiago de Cuba,
iré a Santiago,
en un coche de agua negra.
Iré a Santiago.
Cantarán los techos de palmera.
Iré a Santiago.
Cuando la palma quiera ser cigüeña,
iré a Santiago.
Y cuando quiere ser medusa el plátano,
iré a Santiago
con la rubia cabeza de Fonseca.
Iré a Santiago.
Y con la rosa de Romeo y Julieta
iré a Santiago.
Mar de papel y plata de monedas
Iré a Santiago.
¡Oh Cuba! ¡Oh ritmo de semillas secas!
Iré a Santiago.
¡Oh cintura caliente y una gota de madera!
Iré a Santiago.
¡Arpa de troncos vivos, caimán, flor de tabaco!
Iré a Santiago.
Siempre dije que yo iría a Santiago
en un coche de agua negra.
Iré a Santiago.
Brisa y alcohol en las ruedas,
iré a Santiago.
Mi coral en la tiniebla,
iré a Santiago.
El mar ahogado en la arena,
iré a Santiago,
calor blanco, fruta muerta,
iré a Santiago.
¡Oh bovino frescor de cañavera!
¡Oh Cuba! ¡Oh curva de suspiro y barro!
Iré a Santiago.

ΣΤΙΧΟΙ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ: ΜΙΧΆΛΗΣ ΜΠΟΥΡΜΠΟΎΛΗΣ

ΣΑΝΤΙΑΓΚΟ
Σα γεμίσει το φεγγάρι
κι ασημένιο ρίξει πάγο
με τον πυρετό στο αίμα
φεύγω για το Σαντιάγο.

Εκεί που` χουν τα κορίτσια
το κορμί από μαστίχα
κι από το βαρύ αψέντι
όλοι πνίγονται στο βήχα.

Φέγγει ο ήλιος μες στη φλέβα
ήλιος μαύρος σαν κουρσάρος
φεύγω για το Σαντιάγο
κι όποιον θέλει ας πάρει ο Χάρος.

Μες στης φοινικιάς το ίσκιο
όπως χάρτινα φανάρια
άναψαν οι παπαγάλοι.
Μες στου δειλινού το βούρκο
Σαντιάγο, Σαντιάγο
μοιάζεις κόκκινο κοράλλι.

Σα γυρίσει το φεγγάρι
μην αρχίσεις να με ψάχνεις
θα` χω τρελαθεί απ` αγάπη
μες στο δίχτυ της αράχνης.

Σα τζιτζίκι το κορμί μου
θα έχει λιώσει από τη ζέστη
δίπλα σε καυτές γυναίκες
που μυρίζουνε ασβέστη.

Κάτω απ` το νερό μαχαίρι
άσπρο γυάλιζε σαν σπάρος
φεύγω για το Σαντιάγο
κι όποιον θέλει ας πάρει ο Χάρος.

1 Vinyl, LP, Compilation ” Poets in New York ” 1986

“Ποιητής στη Νέα Υόρκη” η ποιητική συλλογή του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, “Ποιητές στη Νέα Υόρκη” ο δίσκος που εκδίδει η CBS το 1986 με τη συμμετοχή μεγάλων ονομάτων του παγκόσμιου τραγουδιού που μελοποιούν Λόρκα. Μιλάμε για Λέοναρντ Κοέν, Άντζελο Μπραντουάρντι, Πάκο ντε Λουτσία, Βίκτορ Μανουέλ, Ντόνοβαν, κ. α.. Σε αυτά τα ονόματα συμπεριλαμβάνεται και ο Μίκης Θεοδωράκης, που συμμετέχει με το Σαντιάγο σε ερμηνεία του Ζωρζ Μουστακί. Το ποίημα το έχει δουλέψει ο Μιχάλης Μπουρμπούλης, όχι απλώς μεταφράζοντάς το, αλλά μετασχηματίζοντάς το μαεστρικά σε τραγούδι που ελάχιστη σχέση έχει με το αρχικό κείμενο.
Ο Μιχάλης Μπουρμπούλης αφηγείται την ιστορία του τραγουδιού
” Το 1986 ετοιμάζαμε με τον Μίκη Θεοδωράκη τον δίσκο που κυκλοφόρησε το 1987 με τίτλο: «ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ» με ερμηνευτή τον Θανάσης Μωραΐτη. Τότε ήρθε ένα μήνυμα – πρόταση (το 1986) στον Έλληνα συνθέτη να συμμετάσχει σε μια παγκόσμια παραγωγή με πολλές άλλες διασημότητες. Η παραγωγή αυτή αφορούσε έναν δίσκο βασισμένο στιχουργικά στο βιβλίο του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα “POETS IN NEW YORK”. Του εστάλη και η συλλογή, εκεί ήταν σημειωμένα τα ονόματα που είχαν μελοποιήσει και τραγουδήσει οι άλλοι συμμετέχοντες. Αναφέρω αυτούς: COHEN, LLACH, BRANDUARDI, VICTOR MANUEL, BROZA, DE LÚCIA, BUARQUE, FAGNER, MOUSTAKI, DONOVAN, MAURENBRECHER, ANDION. Από τις σημειώσεις είδε ο Μίκης ότι μόνο ένα ποίημα δεν είχε μελοποιηθεί, το «ΣΑΝΤΙΑΓΟ». Μιλήσαμε, μεταφράστηκε το νόημα του ποιήματος και εγώ άρχισα να γράφω τον στίχο στην γλώσσα μας. Προχωρώντας διαπίστωσα πως το κείμενο που είχα μπροστά μου δεν έκανε για τραγούδι. Τότε πήρα την πρωτοβουλία και με την άδεια του Μίκη, προχώρησα σε μια συμβολιστική δημιουργία με αφορμή το ΣΑΝΤΙΑΓΟ. Ήρθε και από το Παρίσι ο Ελληνογάλλος τραγουδιστής Ζωρζ Μουστακί. Τα ελληνικά του Μουστακί ήταν παράξενα, ιδιόμορφα. Έλα όμως που προσέδιδαν στην όλη εκτέλεση μια γοητευτική χροιά. Αυτό άρεσε σε όλους και το τραγούδι εγγράφηκε στην Αθήνα και μπήκε στον δίσκο όπου και υπάρχει. Τότε δεν ξέραμε από ηλεκτρονικές εγγραφές CD, και η κυκλοφορία έγινε σε βινύλιο. “

2 Vinyl, LP ” Mikis Theodorakis / Gisela May / Thanassis Moraitis* 1988

Η ηχογράφηση και η 1η έκδοση σε LP έγινε στο Ανατολικό Βερολίνο το 1988 (VEB Deutsche Schallplatten Berlin DDR).

Η έκδοση σε CD στην Ελλάδα έγινε το 2003 με την επιμέλεια του Γρηγόρη Ψαριανού και του Θανάση Μωραΐτη (Nostos by Protasis)

Μικρό ιστορικό της έκδοσης
” Τον Αύγουστο του 1985 η Gisela May έκανε συναυλία στην Καισαριανή. Ο δήμος Καισαριανής, που οργάνωσε τη συναυλία, με κάλεσε και πήγα να δω και ν’ ακούσω από κοντά το «μύθο» του Berliner Ensemble. Λίγους μήνες πριν είχε κυκλοφορήσει ο Διόνυσος του Μίκη Θεοδωράκη, στον οποίο οφείλω την είσοδό μου στην οικογένεια των μουσικών. Οι οργανωτές της συναυλίας τής χάρισαν το δίσκο και την επομένη συναντηθήκαμε στο ξενοδοχείο που διέμενε. Όλα έγιναν γλυκά και γρήγορα. «Θέλω να τραγουδήσουμε μαζί» μου είπε κι έφυγε για το Βερολίνο. Πήγαν και ήρθαν πολλά γράμματα το επόμενο διάστημα με τις σκέψεις μας για το ποια τραγούδια θα περιλαμβάνει ο δίσκος. Επέμενα να πει και κείνη τραγούδια τού κ. Θεοδωράκη, μιας και για μένα ήταν δεδομένο αφού τότε ήμουν από τους βασικούς του συνεργάτες. Γνώριζε πολλά τραγούδια του και θαύμαζε ιδιαίτερα την Μαρία Φαραντούρη. Δίσταζε όμως επειδή, όπως μου είπε, η φωνή τής Φαραντούρη είχε «σφραγίσει» τα συγκεκριμένα τραγούδια. Έκαμψα τους δισταγμούς της και προχωρήσαμε στην επιλογή των τραγουδιών. Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο μίλησα στον κ. Θεοδωράκη για το σχέδιό μας και εκείνος συμφώνησε. Με τα πολλά, τον Φεβρουάριο του 1988 βρεθήκαμε όλοι σε στούντιο του Ανατολικού Βερολίνου και έγινε ο δίσκος. Ακολούθησε το γκρέμισμα του τείχους στο Βερολίνου. Μαζί του γκρεμίστηκαν πολλά, ανάμεσά τους και η δισκογραφική εταιρία που είχε αναλάβει την παραγωγή. Χάθηκε ακόμα και η πρωτότυπη μπομπίνα με την ηχογράφηση.
Στις ελληνικές εφημερίδες είχαν γραφτεί πολλά γι’ αυτή τη συνεργασία, αλλά όλα αυτά που συνέβησαν εμπόδισαν την κυκλοφορία του δίσκου και στην Ελλάδα. Τώρα, μετά από 15 χρόνια, ο Γρηγόρης Ψαριανός και ο Νίκος Οικονόμου της δισκογραφικής εταιρείας Protasis δίνουν την ευκαιρία στο ελληνικό κοινό ν’ ακούσει αυτό το δίσκο με νέα ηχητική επεξεργασία που έγινε από το μοναδικό αντίτυπο LP που είχα σπίτι μου. ”
Θανάσης Μωραΐτης
Πλάκα, Ιανουάριος 2003

ΚΑΛΗ ΑΚΡΟΑΣΗ τα χρόνια περνούν τα τραγούδια ταξιδεύουν