ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΚΑΡΙΜΠΑΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΠΑΝΟΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΛΗΣ

ΣΠΑΣΜΕΝΟ ΚΑΡΑΒΙ
Στίχοι Γιάννης Σκαρίμπας
Μουσική Γιάννης Σπανός
1 Ερμηνεία: Κώστας Καράλης
Vinyl, LP, Album ” Τρίτη Ανθολογία ” 1975
2 Ερμηνεία: Δημήτρης Μπάσης
CD, Maxi-Single ” Σπασμένο Καράβι Remix ” 2000

1 ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΛΗΣ

Από εκπομπή της ΕΡΤ που παρουσιάζει ο Γιώργος Παπαστεφάνου

2 ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΑΣΗΣ

ΣΠΑΣΜΕΝΟ ΚΑΡΑΒΙ
Σπασμένο καράβι να `μαι πέρα βαθιά
έτσι να `μαι
με δίχως κατάρτια με δίχως πανιά
να κοιμάμαι

Να `ν’ αφράτος ο τόπος κι η ακτή νεκρική
γύρω γύρω
με κουφάρι γειρτό και με πλώρη εκεί
που θα γείρω

Να `ν’ η θάλασσα άψυχη και τα ψάρια νεκρά
έτσι να `ναι
και τα βράχια κατάπληκτα και τ’ αστέρια μακριά
να κοιτάνε

Δίχως χτύπο οι ώρες και οι μέρες θλιβές
δίχως χάρη
κι έτσι κούφιο κι ακίνητο μες σε νύχτες βουβές
το φεγγάρι

Έτσι να `μαι καράβι γκρεμισμένο νεκρό
έτσι να `μαι
σ’ αμμουδιά πεθαμένη και κούφιο νερό
να κοιμάμαι

Vinyl, LP, Album ” Τρίτη Ανθολογία ” 1975

Το εξώφυλλο του δίσκου σχεδίασε η Αρλέτα.

CD, Maxi-Single ” Σπασμένο Καράβι Remix ” 2000

ΠΟΙΗΣΗ: ΓΙΑΝΝΗ ΣΚΑΡΙΜΠΑ

Ο ποιητής Γιάννης Σκαρίμπας γεννήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου του 1893 και έφυγε από τη ζωή στις 21 Ιανουαρίου του 1984. Ο ποιητής, που ταυτίστηκε με τη Χαλκίδα, αν και είχε γεννηθεί στην Αγία Ευθυμία Παρνασσίδας στις 28 Σεπτεμβρίου 1893, εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα τη δεκαετία του 1910, με ποιήματα και πεζά που δημοσίευσε σε περιοδικά της Αθήνας και στις εφημερίδες Εύριπος και Εύβοια της Χαλκίδας, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Κάλλις Εσπερινός. Η πρώτη του επίσημη εμφάνιση με το πραγματικό του όνομα έγινε το 1929, όταν έλαβε το Α΄ βραβείο διηγήματος για το πεζό «Ο καπετάν Σουρμελής ο Στουραΐτης», το οποίο δημοσίευσε στο περιοδικό Ελληνικά Γράμματα του Κωστή Μπαστιά. Ο Γιάννης Σκαρίμπας ήταν ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα γιατί, τόσο το εικονοκλαστικό του ύφος, όσο και ή ιδιόρρυθμη γλώσσα πού χρησιμοποίησε στα έργα του, προκάλεσε αίσθηση την εποχή εκείνη.
Αρκετά ποιήματά του μελοποιήθηκαν πριν το θάνατό του, αλλά και μετά. Το 1975, στην Τρίτη Ανθολογία του Γιάννη Σπανού συμπεριλήφθηκε το «Σπασμένο καράβι» σε ποίηση Γιάννη Σκαρίμπα & την ερμηνεία του Κώστα Καράλη.

ουλαλουμ γιαννη σκαριμπα

Το ποίημα συμπεριλαμβάνεται στο «Oυλαλούμ» ,την πρώτη ποιητική του συλλογή ,του 1936.
Σύμφωνα με φιλολογικές εκτιμήσεις, για τον τίτλο του ποιήματος, το «Ουλαλούμ» ίσως παραπέμπει στο αραβικό επιφώνημα ulalume, στο ποίημα του Έντγκαρ Άλαν Πόε («Ulalume», 1847) ή και στη (γνωστή) λέξη «αλαλούμ». Ο Γιάννης Σκαρίμπας, εκείνη την εποχή έχασε τον 8χρονο γιο του και ως πραγματικός ποιητής ,ακούμπησε στο χαρτί όλο τον πόνο που ένιωθε.

Μετά τις δύο πρώτες του “Ανθολογίες” ο Γιάννης Σπανός συνέχισε το δρόμο του με μια εντυπωσιακή στροφή προς το λαϊκό τραγούδι ηχογραφώντας διαδοχικά πολλούς ωραίους κύκλους τραγουδιών (“Μια Κυριακή”, “Το Σαββατόβραδο”, “Μέρες αγάπης”, “Οδός Αριστοτέλους”), μέσα από τους οποίους ξεπήδησαν δεκάδες κοσμοαγάπητες επιτυχίες. Θα χρειαστεί λοιπόν να φτάσουμε στα μέσα της δεκαετίας του ’70, για να δούμε και πάλι τον σπουδαίο συνθέτη να επιστρέφει στην ελληνική ποίηση και να μας δίνει μια συνέχεια των πρώτων του “Ανθολογιών”, η οποία εκδόθηκε τελικά το 1975 από τη Lyra με τον εύλογο τίτλο “Τρίτη Ανθολογία”.
Ο Γιάννης Σπανός δούλεψε με πολύ μεράκι και έμπνευση το υλικό του κι έστησε μια σειρά αριστουργηματικών τραγουδιών που έκαναν τεράστια αίσθηση στην εποχή τους. Δύο τραγούδια μάλιστα κυριάρχησαν εκείνο τον καιρό. Μιλώ για το “Σπασμένο καράβι” σε ποίηση Γιάννη Σκαρίμπα και το “Ιδανικός κι ανάξιος εραστής” σε ποίηση Νίκου Καββαδία. Εντυπωσιακά τραγούδια υψηλής αισθητικής με εξαιρετικά δυνατή ενορχήστρωση, μακριά από κάθε προηγούμενο πρότυπο από το χώρο της ελληνικής μουσικής. Στην “Τρίτη Ανθολογία” συναντάμε δύο εξαιρετικούς ερμηνευτές των τραγουδιών. Μία είναι η Αρλέτα, που λειτουργεί και ως άτυπη γέφυρα του έργου με τις παλιές “Ανθολογίες”, και ο άλλος είναι ο νεοφώτιστος τότε στο ελληνικό τραγούδι Κώστας Καράλης που μας χάρισε το υπέροχο φωνητικό του ηχόχρωμα

” Αμέσως μετά την Columbia με ζήτησε ο Μάτσας στη ΜΙΝΟΣ. (απόσπασμα από συνέντευξη)
Εκεί είχα τα άλλα ιερά τέρατα, τον Πάριο και την Αλεξίου, αλλά ζήτησα να ‘χω ένα παράθυρο ανοιχτό και για τη Lyra. Έτσι βγήκε στη Lyra το ’75 η «Τρίτη Ανθολογία», ενώ ανήκα στη ΜΙΝΟΣ. Δεν την ονόμασα «Ανθολογία Γ’», από το Α’ και Β’ που είχαν κυκλοφορήσει την προηγούμενη δεκαετία, αλλά Τρίτη, δηλώνοντας πως κλείνει ένας κύκλος έτσι τριών δίσκων με μελοποιημένη ποίηση. Σαφώς και είχα επηρεαστεί από την ενασχόλησή μου με τους Γάλλους ποιητές τα προηγούμενα χρόνια. Δεν υποτιμώ καθόλου, όμως, τους Έλληνες στιχουργούς. Έχει δίκιο ο Λευτέρης Παπαδόπουλος όταν προσδιορίζεται ως ποιητής! Μπορεί ένα στιχούργημα να έχει ίδια αξία με ένα ποίημα. Ο Γκάτσος γράφει τραγούδια-ποιήματα. Η «Μαρκίζα» του Μάνου Ελευθερίου δεν είναι ένα πολύ ωραίο ποίημα; Η «Τρίτη Ανθολογία» έκανε κάνα-δυο χρόνια να «περπατήσει», όχι λόγω πολιτικού τραγουδιού της εποχής αλλά γιατί δεν ήταν κάτι αναμενόμενο εκ μέρους μου. Δεν περιείχε ελαφρές μελωδίες, μάλλον εγώ ήμουν πιο ώριμος συνθετικά πια. Άντλησα όλο το υλικό από ποιητικές ανθολογίες, ό,τι διάβαζα και μου ταίριαζε το μελοποιούσα μονομιάς Καββαδίας, Λεοντάρης, Σαχτούρης και για πρώτη φορά μελοποίηση στον Σκαρίμπα. Αν δεν με συγκινούσαν τα ποιήματα, δεν θα ασχολιόμουν. Δε με ενδιέφερε να λέω ότι κάνω μελοποιημένη ποίηση, ανέκαθεν ήθελα το ποίημα και η μουσική να έρχονται 50-50 ή 40-60! “

ΚΑΛΗ ΑΚΡΟΑΣΗ τα χρόνια περνούν τα τραγούδια ταξιδεύουν