ΣΤΑ ΒΕΡΒΕΝΑ ΣΤΑ ΔΟΛΙΑΝΑ

ΣΤΑ ΒΕΡΒΕΝΑ ΣΤΑ ΔΟΛΙΑΝΑ
Στίχοι: Παραδοσιακό
Μουσική: Παραδοσιακό
Ερμηνεία: Νάντια Καραγιάννη
CD, Album, Remastered ” Τα Αρκαδικά ” 2001

ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΝΑΝΤΙΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ

ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΝΑΝΤΙΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ
Από Τόπο σε Τόπο Δημητσάνα 25-03-2018

Επαιξαν οι μουσικοί: Βασίλης Βήλος κλαρίνο, Κώστας Κίκιλης βιολί, Κυριάκος Μαρκογιάννης λαούτο, Ανδρέας Νιάρχος φλογέρα και Χρήστος Λυκουρέντζος νταούλι.

ΣΤΑ ΒΕΡΒΕΝΑ ΣΤΑ ΔΟΛΙΑΝΑ

Αμάν, στα Βέρβενα στα Δολιανά κυρά μου, ‘κει στον ωραίο τόπο

‘κει που αρέσει των ανθρώπων,

Αμάν, εκεί ‘ναι τα γλυκά κρασιά κυρά μου, τα ωραία παλικάρια,

κιτρολεμονιάς κλωνάρια,

Αμάν, δεν φταίνε τα γλυκά κρασιά κυρά μου, τα ωραία παλικάρια,

κιτρολεμονιάς κλωνάρια,

Αμάν, μον’ φταίν’ οι Βερβενιώτισσες κι οι Δολιανιτοπούλες,

(τρις) πανάθεμά τες ούλες,

Αμάν, βαζουν σουρμε στα χείλη τους, περγιαντίνι στα μαλλιά τους,

που να ‘χε καεί η καρδιά τους

Το βάζουν νιές, το βάζουν γριές, το βάζουν οι παντρεμένες,

χήρες και αρραβωνιασμένες.

Το βάζει και μια παπαδιά κι αρνιέται τον παπά της,

που να ‘χει καεί η καρδιά της.

CD, Album, Remastered ” Τα Αρκαδικά ” 2001

ΝΑΝΤΙΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ                                                                                                                                          Γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Τρόπαια της Αρκαδίας. Είναι αδελφή του τραγουδιστή και μουσικού Μπάμπη Τσέρτου και ο πατέρας της ήταν μουσικός και έπαιζε μαντολίνο, ενώ και ο γιος της Νίκος Καραγιάννης είναι επίσης τραγουδιστής. Σε κάθε ευκαιρία, τοπικής ή, σχολικής μουσικής εκδήλωσης, δείχνει την αγάπη της για το τραγούδι. Είχε την πρώτη ουσιαστική επαφή με την μουσική σε ηλικία 11 ετών μαθαίνοντας ακορντεόν.. Πρωτοπαρουσιάστηκε στη δισκογραφία το 1984, τραγουδώντας σε τρία τραγούδια του Χρήστου Νικολόπουλου και του Μανώλη Ρασούλη στο δίσκο «Όλοι δικοί μας είμαστε»… Έχει μέχρι σήμερα 9 προσωπικούς δίσκους και το ρεπερτόριο της αποτελείται από δημοτικά, νησιώτικα, ρεμπέτικα, και λαϊκά.

Νάντια Καραγιάννη: “Η μουσική και το τραγούδι έχουν την πιο αληθινή και δυνατή θέση στην καρδιά μου” ” Οι πρώτες μου μουσικές αναμνήσεις είναι από τον τόπο καταγωγής μου, τα αγαπημένα μου Τρόπαια Γορτυνίας Αρκαδίας, ένα αστικό και πολιτιστικό κέντρο της περιοχής μέχρι σήμερα. Μέσα στην ανεμελιά, στα παιχνίδια, στα γέλια, στην χαρά, στην ελευθερία, στην αθωότητα και στην μάθηση βεβαίως, η μουσική και το τραγούδι είχαν την πιο αληθινή και δυνατή θέση στην καρδιά μου. Πάντα ήμουν με ένα τραγούδι στο στόμα. Δεν μπορώ να προσδιορίσω την πρώτη μου μουσική ανάμνηση γιατί το σπίτι μας ήταν συνεχώς μες στο τραγούδι. Οι γονείς φιλόμουσοι και καλλικέλαδοι. Αυτό που με είχε απόλυτα ενθουσιάσει και ήταν πρωτόγνωρη ευχαρίστηση για μένα, ήταν ότι με προτροπή του πατέρα μου στα έντεκα μου χρόνια, γράφτηκα στο παράρτημα του Ελληνικού Ωδείου Αθηνών στα Τρόπαια για να μάθω ακορντεόν, σολφέζ και φωνητική με δάσκαλο τον Γιώργο Αγγελόπουλο. Παράλληλα ένιωθα μεγάλη ευχαρίστηση που με επέλεξαν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές να συμμετέχω σε όλες τις μουσικές και θεατρικές εκδηλώσεις του σχολείου, που τελικά ήταν ο προπομπός για την μετέπειτα ενασχόλησή μου με τον υπέροχο χώρο της μουσικής. “

Η Ναντια Καραγιάννη με τον αδελφό της Μπάμπη Τσέρτο και τον γιό της Νίκο, επίσης τραγουδιστή.

” Σαν λαϊκή τραγουδίστρια με την πλατιά έννοια του όρου, έχω συνεργαστεί με κορυφαίους σολίστες – μουσικούς που θαυμάζω, λατρεύω, και μαγεύομαι με το ταλέντο τους. Όμως το ταξίδι, το ψάξιμο και η ανάγκη καινούργιων συνεργασιών και συνευρέσεων δεν σταματά. Το πάντρεμα του πιο παλιού με το νέο είναι κάτι που με ιντριγκάρει και με ωθεί σε τέτοιες συναντήσεις. Δεν θέλω να αναφερθώ σε κάποιον σολίστ, γιατί πραγματικά έχουμε πληθώρα εξαιρετικών, ταλαντούχων, ολοκληρωμένων και πολύ ενημερωμένων μουσικών σε όλα τα είδη της μουσικής μας που πάντα είμαι κοντά τους, ανοιχτή σε συνεργασίες και γίνομαι ένα μαζί τους. “

ΑΝΩ ΔΟΛΙΑΝΑ
Τα Άνω Δολιανά (ή και Δολιανά) είναι ορεινός, πετρόχτιστος οικισμός στην επαρχία Βόρειας Κυνουρίας της Αρκαδίας, ο οποίος ανήκει στην τοπική κοινότητα Δολιανών. Το χειμώνα κατοικείται από λιγοστούς οικιστές, καθώς οι περισσότεροι διαχειμάζουν στα Κάτω Δολιανά και αρκετοί επιστρέφουν σε αυτόν κατά τους ανοιξιάτικους και κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Στην απογραφή του 2011 είχε 90 κατοίκους. Είναι χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός, σύμφωνα με σχετική νομοθετική ρύθμιση του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. που εκδόθηκε το 2003. Τα τελευταία χρόνια, λόγω της προνομιακής γεωγραφικής θέσης τους, τα Άνω Δολιανά γνωρίζουν αξιόλογη τουριστική ανάπτυξη ήπιας μορφής, με σημαντικό αριθμό επισκεπτών, ιδιαίτερα τα Σαββατοκύριακα της φθινοπωρινής και της χειμερινής περιόδου.

Ο οικισμός
Το χωριό χρησιμοποιείτο τα παλαιότερα χρόνια ως πρωτεύον τόπος διαμονής των Δολιανιτών, οι οποίοι ασχολούνταν κυρίως με την εκτροφή ζώων και γι’ αυτό το λόγο είχαν εγκατασταθεί στα ορεινά. Τα Κάτω Δολιανά χρησιμοποιούνταν ως δευτερεύων οικισμός, στον οποίο οι κάτοικοι μετανάστευαν κατά τους χειμερινούς μήνες για την προστασία των ζώων από το κρύο και το χιόνι. Παράλληλα δινόταν χρόνος στα ορεινά βοσκοτόπια για να αναζωογονηθούν. Με τον εκσυγχρονισμό της ζωής όμως και τη μεταστροφή της κύριας ασχολίας των κατοίκων από την κτηνοτροφία στην καλλιέργεια, κυρίως της ελιάς, οι ρόλοι των δύο αντιστράφηκαν. Με την πάροδο των χρόνων και λόγω αυτής της εγκατάλειψης του ρόλου του ως βασικός οικισμός των κατοίκων, τα Άνω Δολιανά κατάφεραν να διατηρήσουν ανέπαφο το γραφικό χαρακτήρα τους, αποφεύγοντας τις εκτεταμένες ανθρώπινες παρεμβάσεις της σύγχρονης εποχής.

Στον οικισμό υπάρχουν δύο μεγάλες εκκλησίες, της Παναγίας και του Άη Γιώργη. Η πρώτη κατασκευάστηκε το 1810, τότε ως ναός κοιμήσεως της Θεοτόκου, από μάρμαρο της περιοχής. Ο ξύλινος εσωτερικός της διάκοσμος πυρπολήθηκε κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Τη δεκαετία του 1970 ανακατασκευάστηκε στη μορφή που υπάρχει μέχρι και σήμερα. Η δεύτερη, του Άη Γιώργη, είναι και αυτή προ-Επαναστατική και μάλιστα χρησιμοποιήθηκε ως αρχηγείο του Κεχαγιάμπεη κατά τη Μάχη των Δολιανών, σύμφωνα με αναφορές του Φωτάκου. Αρχικά και οι δύο εκκλησίες ήταν βασιλικής αρχιτεκτονικής, αλλά η πρώτη, μετά την ανακατασκευή της διαμορφώθηκε σε βασιλική με τρούλο.

Τοποθεσία και γεωγραφία
Ο οικισμός βρίσκεται στο νότιο περίγυρο της πεδιάδας της Τρίπολης. Εκτείνεται σε υψόμετρο μεταξύ των 950 και 1.050 μέτρων και είναι χτισμένος αμφιθεατρικά στις βόρειες πλαγιές του Πάρνωνα, με βορεινή έκθεση, απλωμένος σε δύο γειτονιές και περιβαλλόμενος από ρεματιές και μικρούς καταρράκτες. Ιδιαίτερη αξία έχει η πανοραμική θέα από το σημείο, καθώς μοιάζει με μπαλκόνι που βλέπει προς το οροπέδιο της Τρίπολης και τον κάμπο της Μαντίνειας, με τον οπτικό ορίζοντα να φτάνει ως τα όρη Μαίναλο, Αρτεμίσιο, Χελμό και Ερύμανθο.
Είναι σε απόσταση 175 χιλιομέτρων ή 2 ωρών περίπου από την Αθήνα, 20 χιλιομέτρων (25 λεπτά) από την Τρίπολη και 33 χιλιομέτρων (35 λεπτά) από το Άστρος.

Η κορυφή του Άη Λιά με τις κεραίες
Η κορυφή του Άη Λια, που δεσπόζει πάνω από το χωριό, λόγω του μεγάλου υψομέτρου της (1.390 μέτρα) χρησιμοποιείται σαν τηλεπικοινωνιακός κόμβος με πομπούς σήματος για τον ΟΤΕ, την τηλεόραση (ΕΡΤ, Digea), το ραδιόφωνο (ΕΡΑ κλπ.) και την κινητή τηλεφωνία της ευρύτερης περιοχής. Είναι προσβάσιμη με δρόμο μήκους 4 χιλιομέτρων που ξεκινάει από τα Δολιανά. Στη συγκεκριμένη τοποθεσία, στις 20 Ιουλίου του Προφήτη Ηλία, κάτοικοι συγκεντρώνονται στο ομώνυμο εκκλησάκι που βρίσκεται πάνω από το χωριό, σε υψόμετρο 1.300 μέτρων και τελούν δοξολογία.

Χλωρίδα
Το πράσινο αφθονεί στην περιοχή Το χωριό είναι κατάφυτο από καστανιές και πλατάνια, ενώ ένα αυτοφυές δάσος με έλατα ξεκινάει από το βορειοανατολικό άκρο του. Στην περιοχή ευδοκιμούν ιδιαίτερα οι κερασιές, ενώ υπάρχουν και βυσσινιές. Επίσης θα δει κανείς μηλιές, φιρικιές, καρυδιές, βελανιδιές, γκορτσιές, αλλά και ορισμένες φουντουκιές και αχλαδιές, σε ένα θέαμα που παρουσιάζει ενδιαφέρον ιδιαίτερα το φθινόπωρο, με την εναλλαγή των χρωμάτων στις φυλλωσιές των φυλλοβόλων δέντρων. Στις ρεματιές του οικισμού ευδοκιμούν διάφορα είδη μανιταριών και διοργανώνονται τακτικά μανιταροεξορμήσεις στην περιοχή.
Τέλος, στην είσοδο του χωριού και πιο συγκεκριμένα στον οικισμό Κούβλη, σε υψόμετρο μεταξύ 700 με 800 μέτρων, υπάρχουν εκτεταμένοι αμπελώνες.

Πανίδα
Η πανίδα της περιοχής αποτελείται από πληθώρα αποδημητικών πτηνών όπως: καρδερίνες (νήριζες στην τοπική διάλεκτο), κοτσύφια, σπουργίτια, σπίνοι, σουσουράδες, γαλιάντρες, φλώροι και κορυδαλλοί. Επίσης, από την κατηγορία των αποδημητικών τα: τρυγόνια, αηδόνια, χελιδόνια, συκοφάγοι και τσαλαπετεινοί το καλοκαίρι, αλλά και τσίχλες και κοκκινολαίμηδες (τσιπακούκια στην τοπική διάλεκτο) το χειμώνα. Στα θηλαστικά περιλαμβάνονται οι λαγοί, οι κόκκινες αλεπούδες, τα τσακάλια, οι σκίουροι (μπελεχια στην τοπική διάλεχτο) και οι νυχτερίδες. Τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί αγριόχοιροι, ενώ ακόμα πιο πρόσφατη είναι η παρουσία ζαρκαδιών (Capreolus capreolus), καθώς έχουν επανεισαχθεί στον Πάρνωνα, μετά την εξαφάνισή τους από την περιοχή στις αρχές του 20ου αιώνα.

ΒΕΡΒΕΝΑ
Τα Βέρβενα (ή Βέρβαινα ή η Βέρβενα, γνωστά και με το μη ορθό Άνω Βέρβενα) είναι ορεινό χωριό της Κυνουρίας στο Νομό Αρκαδίας, το οποίο έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός. Είναι χτισμένα στις βόρειες πλαγιές του όρους Πάρνωνα σε υψόμετρο 1.160 μέτρων, αποτελώντας τον ορεινότερο οικισμό του. Απέχουν 20 χιλιόμετρα από την Τεγέα Αρκαδίας, 35 χιλιόμετρα από την Τρίπολη και 45 χιλιόμετρα από το Αστρος. Οι κάτοικοι διαμένουν το καλοκαίρι και κατά τους χειμερινούς μήνες μεταφέρονται στο Άστρος, στα Κάτω Βέρβενα, στο Ξηροπήγαδο, στο Κιβέρι αλλά -σε μικρότερο βαθμό- και στους γύρω οικισμούς.

Αρχαίοι χρόνοι
Κατά την αρχαιότητα, ίσως κατοικούσαν εδώ οι Βερβένιοι, αρκαδικό γένος, σύμφωνα με τον λεξικογραφο Ησυχιο, ενώ η περιοχή του σημερινού χωριού ανήκε στην αρχαία Αρκαδία. Τα αρχαιότερα λείψανα που έχουν επισημανθεί στην περιοχή ανάγονται στη 2η χιλιετία π.Χ. και πρόκειται για λίθινες αξίνες που βρέθηκαν στη θέση Πέτρα, όπου η ομώνυμη βρύση. Στη θέση Παντελεήμων βρέθηκαν λείψανα λατρείας της Αρτέμιδος από τον 9ο αι π.Χ. μέχρι και τα ελληνιστικά χρόνια. Στη θέση αυτή κατά τον 6ο αι. π.Χ. κατασκευάστηκε ένας ολομάρμαρος ναός δωρικού ρυθμού, τον οποίο ερεύνησε ο καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ρωμαίος. Μέσα στο χωριό έχουν εντοπιστεί ενδείξεις κατοίκησης του ίδιου χώρου κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο. Περισσότερα στοιχεία κατοίκησης της περιοχής των Βερβένων σώζονται από την εποχή του Ιουστινιανού και εξής.

Βυζαντινή και οθωμανική περίοδος
Ενδείξεις ύπαρξης του οικισμού κατά τη βυζαντινή περίοδο αποτελούν τα ερείπια παλαιότερων οικισμών στις γύρω περιοχές. Ο βυζαντινός οικισμός φαίνεται ότι κατά τον 12ο αι. μ.Χ. γνωρίζει άνθηση, καθώς στην εποχή αυτή χρονολογείται ο βυζαντινός ναός του οποίου αρχιτεκτονικά μέλη σώζονται εντοιχισμένα στον ναό του Τιμίου Προδρόμου του 18ου αι. μ.Χ. Για μια περίοδο, η περιοχή ερημώνει από πληθυσμό, αλλά επανακατοικείται κατά τον 17ο αιώνα. Σε απογραφή των Βενετών, το χωριό φέρεται να είχε 91 οικογένειες. Το χωριό ακμάζει κατά τον 18ο αιώνα και τότε χτίζονται τα πυργόσπιτα του Παπαϊωάννου, του Παπαθανασίου, του Αυγουστή και του Κρητικού. Την ίδια εποχή κατασκευάζεται και η Μεγάλη Βρύση του χωριού, η οποία είναι ολομάρμαρη, φέρει ανάγλυφες συμβολικές παραστάσεις και διαθέτει τέσσερις κρουνούς που ρέουν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Το 1806 το χωριό καταστράφηκε από τους κατα διωκόμενους κλέφτες του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη μετά την άρνησή των κατοίκων του να τους συνδράμουν. Ο Κολοκοτρώνης αναφέρει το γεγονός στη Διήγησή του: «ἐστείλαμεν εἰς τὰ Βέρβενα νὰ μᾶς στείλῃ ψωμὶ καὶ ζωοτροφίας, καὶ αὐτοὶ μᾶς ἀποκρίθησαν: ἔχομε βόλια καὶ μπαροῦτι, καὶ ἐπήγαμε καὶ τοὺς ‘χαλάσαμε.».

Ελληνική Επανάσταση
Κατά την Επανάσταση του 1821, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ίδρυσε στα Βέρβενα στρατόπεδο και είχε εγκαταστήσει το στρατηγείο του στον Πύργο του Αυγουστή, ο οποίος ακόμη σώζεται. Στις 18 Μαΐου 1821, οι Τούρκοι από την Τρίπολη Αρκαδίας επιτίθενται εναντίον του στρατοπέδου χωριού, αλλά αποκρουονται στη μάχη των Δολιανών και Βερβένων. Στις 21 Ιουνίου 1821 έφθασε στη Βέρβενα ο Δημήτριος Υψηλάντης από την Οδησσό της Ρωσίας, όπου είχε εγκατασταθεί και η Πελοποννησιακή Γερουσία, όπου και έγινε η επίσημη υποδοχή του, η οποία μνημονεύεται στην μαρμάρινη πλάκα, με τη μορφή ανοιχτού ειληταρίου, που αναρτήθηκε το 1920 στο σημείο της υποδοχής. Τον Ιούλιο του 1825, στο χωριό επιτέθηκαν τουρκο-αιγυπτιακές δυνάμεις, ενώ το 1826 πυρπολήθηκε από τον Ιμπραήμ.
ΠΗΓΕΣ: www.discogs.com, https://el.wikipedia.org, www.polismagazino.gr, www.ogdoo.gr, www.discoverkynouria.gr, https://el.wikipedia.org, www.exploring-greece.gr, www.astros-kynourianews.gr

ΚΑΛΗ ΑΚΡΟΑΣΗ τα χρόνια περνούν τα τραγούδια ταξιδεύουν