ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΟΥΓΙΟΥΛ, ΑΛΕΚΟΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΣ,
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
Η εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, Μουσικών και Μεταφραστών, Το συμβούλιο του 1950: Από αριστερά (όρθιοι), Κώστας Γιαννίδης, Ασημάκης Γιαλαμάς, Μιχάλης Σουγιούλ, Παναγιώτης Παπαδούκας, Κώστας Βελμόρας, Χρήστος Γιαννακόπουλος, (καθιστοί), Αλέκος Σακελλάριος, Γιώργος Γιαννακόπουλος, Δημήτρης Γιαννουκάκης.
ΤΟ ΤΡΑΜ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ
Στίχοι: Κώστας Γιαννίδης, Αλέκος Σακελλάριος, Χρήστος Γιαννακόπουλος
Μουσική: Μιχάλης Σουγιούλ
Πρώτη εκτέλεση Τώνης Μαρούδας, Νίκος Παπαδάκης 1948
Δισκογραφια
1. Shellac, 10″, 78 RPM ¨ Το τελευταίο τραμ / Ζακυνθινές μελωδίες΄ 1948
2. LP, Album ” Το τραμ το τελευταίο και άλλα αρχοντορεμπέτικα ” 1980
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΤΩΝΗΣ ΜΑΡΟΥΔΑΣ, ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΒΙΚΥ ΜΟΣΧΟΛΙΟΥ
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΒΙΚΥ ΜΟΣΧΟΛΙΟΥ
ΖΩΝΤΑΝΑ: ΩΔΕΙΟ ΗΡΩΔΟΥ ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ (Ιούλιος 2007)
Τραγουδούν: Γιώργος Νταλάρας, Ασπασία Στρατηγού,Μπάμπης Τσέρτος, Χρήστος Θηβαίος, Χαρά Κεφαλά,
Μάρθα Φριντζήλα,Νίνα Λοτσάρη, Στέλιος Βαμβακάρης, Θέμης Σερμιέ και Ζαχαρίας Καρούνης
ΤΟ ΤΡΑΜ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ
Εσούρωσα κι αργήσαμε, μα όσο και να φταίω
περπάτα να προλάβουμε το τραμ το τελευταίο
Ντράγκα ντρουγκ το καμπανάκι
Ντράγκα ντρουγκ μες στο βραδάκι
Ντράγκα ντρουγκ το καμπανάκι
να μάς πάει κούτσα κούτσα στο παλιό μας το τσαρδάκι
Περνούν πολύ μιζέρικα τα νιάτα μας τα έρμα
αλλ’ άνοιξε το βήμα σου, να φτάσουμε στο τέρμα
Ντράγκα ντρουγκ κι αν βρούμε θέση
θα στρωθείς και θα σ’ αρέσει
Ντράγκα ντρουγκ κι αν βρούμε θέση
λίγο απάνω σου να γείρω, γιατί έχω γίνει φέσι
Εμείς με τραμ πηγαίνουμε και άλλοι με ταξάρες
Για μας τα ντόρτια κι οι διπλές και γι άλλους οι εξάρες
Ντράγκα ντρουγκ το καμπανάκι
Ντράγκα ντρουγκ μες στο βραδάκι
Ντράγκα ντρουγκ το καμπανάκι
Ντράγκα ντρουγκ τι κρίμα που `ναι να `σαι τόσο φτωχαδάκι
1. Shellac, 10″, 78 RPM ¨ Το τελευταίο τραμ / Ζακυνθινές μελωδίες΄ 1948
2. LP, Album ” Το τραμ το τελευταίο και άλλα αρχοντορεμπέτικα ” 1980
Από το 1882 κυκλοφορούσαν στην Αθήνα τραμ με 20 θέσεις που το έσερναν τρια άλογα.
Το 1887 αντικαταστάθηκαν με ατμήλατα και το 1908 έγιναν ηλεκτρικά. Το τελευταίο καμπανάκι του τραμ ήχησε στις 16 Οκτωβρίου του 1960. Ποιος ανέβηκε στο «Τραμ το τελευταίο» και αποφάσισε να το κάνει επιθεώρηση και τραγούδι. Στο θέατρο έγινε επιτυχία με πρωταγωνιστή τον Φωτόπουλο …
ΤΟ ΤΡΑΜ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ
Το τραγούδι «Το τραμ το τελευταίο» του Αλέκου Σακελλάριου, του Χρήστου Γιαννακόπουλου και του Μιχάλη Σουγιούλ πρώτη το ερμηνεύει στην παράσταση η Σπεράντζα Βρανά , την πρώτη όμως ηχογράφηση στο στούντιο την κάνει το 1948 ο Τώνης Μαρούδας με δεύτερη φωνή τον Νίκο Παπαδάκη.
Το τραγούδι ήταν η αρχή μιας καινούργιας σειράς τραγουδιών που ονομάστηκαν «αρχοντορεμπέτικα» – αν και την ονομασία την συναντάμε σε δίσκους γραμμοφώνου, στη δεκαετία το ’20 και του ΄30. …
«Το Τραμ το τελευταίο», όταν παρουσιάστηκε, δεν ήταν τραγούδι αλλά ακόμη ένα από τα περίφημα νούμερα της επιθεώρησης «Άνθρωποι, Άνθρωποι». Η υπόθεσή του ήταν η εξής: Κάποιο βράδυ σε κάποια απόμακρη συνοικία της Αθήνας, δύο φτωχά ζευγαράκια, που τα υποδύονταν ο Νίκος Ρίζος με τη Σπεράντζα Βρανά και ο Φιλιππόπουλος με την Άννα Φυλλίδου, βγαίνοντας σχεδόν μεθυσμένοι από ταβερνάκι, σταμάτησαν ένα ταξί, οδηγός του οποίου ήταν ο Μίμης Φωτόπουλος. Τα λεφτά όμως που τους είχαν περισσέψει από τη ταβέρνα δεν έφταναν για να πληρώσουν. Το ταξί τότε, θεωρείτο πολυτέλεια. …
Φωτογραφία από το νούμερο της επιθεώρησης “Άνθρωποι,άνθρωποι” από το βιβλίο του Μίμη Φωτόπουλου, «Το ποτάμι της ζωής μου»
Έτσι άρχισαν τα παζάρια με τον ταξιτζή, προσπαθώντας να τον καταφέρουν να τους πάει στα σπίτια τους. Εκείνος όμως ήταν ανένδοτος. Η μοναδική λύση πλέον στο πρόβλημά τους ήταν το τραμ των 12, το τελευταίο. Τότε αρχίζει να λέει ο ένας από τους άντρες στην κοπέλα του, απολογούμενος συγχρόνως που δεν είχε λεφτά για το ταξί και ήταν φτωχαδάκι:
Εσούρωσα κι αργήσαμε μα όσο και να φταίω
Περπάτα να προλάβουμε το τραμ το τελευταίο.
Στη συνέχεια όλοι μαζί, ζευγάρια και ταξιτζής έλεγαν:
Ντραγκα ντρουν το καμπανακι
Ντραγκα ντρουν μες στο βραδάκι
Ντραγκα ντρουν τι κρίμα να σαι τόσο φτωχαδάκι….
Το «να προλάβουμε το τραμ το τελευταίο» ήταν κοινότυπη φράση της εποχής και περιστατικά, όπως αυτό που παρουσίασαν στο νούμερο ο Σακελλάριος με τον Γιαννακόπουλο, συνέβαιναν σε καθημερινή βάση. Αυτό έκαναν και οι δύο σπουδαίοι συγγραφείς, αφουγκράζονταν την καθημερινότητα. Παρατηρούσαν ότι συνέβαινε γύρω τους, τα πιο απλά, τα πιο καθημερινά και τα κατέγραφαν. Έπειτα πρόσθεταν τη δική τους πινελιά και τα επέστρεφαν εκεί από όπου τα είχαν πάρει, στον κόσμο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο Σακελλάριος άργησε ένα βράδυ στο σχεδόν καθημερινό τους ραντεβού με τον Χρήστο Γιαννακόπουλο, όπου κάθονταν μέχρι τα ξημερώματα κι έγραφαν ασταμάτητα σενάρια και νούμερα για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Ο Σακελλάριος, που έμενε στην οδό Καρόλου, έπρεπε να πάρει ταξί ή το τραμ για να πάει στο σπίτι του Γιαννακόπουλο, στη Σόλωνος. Όμως τα ταξί εκείνη την εποχή, και ειδικά τα μεσάνυχτα, ήταν δυσεύρετα. Έτσι, η μόνη λύση ήταν το τραμ των 12, το τελευταίο. Ο Σακελλάριος πήρε το τραμ και ύστερα από λίγη ώρα, φτάνοντας στον προορισμό του, είχε σκαρώσει στο μυαλό του ένα από τα νούμερα της επιθεώρησης, που ανέβαινε σε λίγες ημέρες. Ένα απλό, καθημερινό περιστατικό έγινε θεατρικό νούμερο με μεγάλη επιτυχία και αμέσως μετά ένα υπέροχο τραγούδι που χάλασε κόσμο όχι μόνο στην εποχή του, αλλά και για πολλά χρόνια αργότερα. ...(Πηγή: Μια ιστορία, ένα τραγούδι, Ηρακλής Ευστρατιάδης, εκδόσεις TOUBIS)
Επιθεώρηση “Άνθρωποι,άνθρωποι” των Σακελλάριου-Γιαννακόπουλου. 1948. Ντίνος Ηλιόπουλος, Ειρήνη Παππά,Μίμης Φωτόπουλος!
ΜΙΜΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: ” ΘΑ ΚΑΑΑΘΕΣΑΙ “
Μίμης Φωτόπουλος: «Καλοκαίρι του ’48 παίζω στο “Μετροπόλιταν” της λεωφόρου Αλεξάνδρας στην επιθεώρηση “Ανθρωποι, άνθρωποι” των Γιαννακόπουλου-Σακελλάριου. Κοντά στον Μακρή, τον Τσαγανέα, τον Ηλιόπουλο, τον Περικλή Χριστοφορίδη, τον Γιάννη Ιωαννίδη. Δίπλα τους ξεπήδησαν εκείνο το καλοκαίρι ένα σωρό αστέρια του θεάτρου μας: η Ειρήνη Παππά, η Σμαρούλα Γιούλη, η Σπεράντζα Βρανά, η Νίκη Ντέμης, ο Νίκος Ρίζος και άλλοι. Ήταν ένας αέρας πολιτισμού αυτή η επιθεώρηση, που σε λίγες μέρες ο κόσμος δεν την έλεγε πια “Ανθρωποι, άνθρωποι” αλλά “Θα κάααθεσαι”. Από το θέατρο αυτό ξεπήδησε αυτή η φράση που ακόμα και σήμερα την πετάει ο κόσμος –κι ας έχουν περάσει τόσα χρόνια–, που έγινε τραγούδι, κύριο άρθρο, γελοιογραφία και πολλά άλλα».
ΠΗΓΕΣ: https://stixoi.info, www.discogs.com, https://goniaxalarosis.gr, www.efsyn.gr,
ΚΑΛΗ ΑΚΡΟΑΣΗ Τα ωραία τραγούδια δεν τελειώνουν ποτέ, και πάντα… ”Όλα αρχίζουν ξανά”.
