ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ, ΜΑΝΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ

ΤΟ ΜΑΚΡΥ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΤΡΕΝΟΥ ΜΕ ΔΕΚΑ ΣΤΑΘΜΟΥΣ
Οκτώ ανεπανάληπτες και μοναδικές ερμηνείες και δύο ορχηστρικές εκτελέσεις

ΤΟ ΤΡΕΝΟ ΦΕΥΓΕΙ ΣΤΙΣ ΟΚΤΩ
Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Πρώτη εκτέλεση: Γιώργος Καπερνάρος
Vinyl, LP «12 Volkslieder»(Γερμανία) / «The new Theodorakis»(Αγγλία) 1971

1 ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΕΡΝΑΡΟΣ
LP Album ” The new Theodorakis ” 1971

2 ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ 1971
Vinyl, LP ” Θεοδωράκης διευθύνει Θεοδωράκη Νο 1 – Τα Λαϊκά ” 1971

3 ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΜΑΝΩΛΗΣ ΜΗΤΣΙΑΣ
Vinyl, LP, Album ” Τα Λαϊκά ” 1974

4 ΕΡΜΗΝΕΙΑ; DALIDA
Vinyl, LP, Album ” Dalida Pour Toujours ” 1977

5 ΕΡΜΗΝΕΙΑ: MILVA
Vinyl, LP, Album ” Von Tag Zu Tag ” 1978

6 ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΦΑΡΑΝΤΟΥΡΗ
Vinyl, LP, Album ” Lieder Aus Griechenland ” 1980

7 ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΧΑΡΙΣ ΑΛΕΞΙΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΑΛΑΝΗ
Vinyl, LP, Album ” Τα Τραγούδια Της χθεσινής Μέρας ” 1981

8 ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΑΓΝΉ ΜΠΆΛΤΣΑ
LP, Album ” Songs My Country Taught Me” 1986

Κονσέρτο στο Μόναχο 1989, στο πιάνο ο αυστριακός Friedrich Gulda

9 THE WALKABOUTS (instrumental)
CD, Album ” The train leaves at eight ‘ 2000

10 ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΝΙΚΟΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ (Ορχηστρικό – βιολί)
CD Album ” Zephyros ” 2000

ΣΤΙΧΟΙ: ΜΑΝΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ

ΤΟ ΤΡΕΝΟ ΦΕΥΓΕΙ ΣΤΙΣ ΟΚΤΩ
Το τρένο φεύγει στις οχτώ
ταξίδι για την Κατερίνη
Νοέμβρης μήνας δε θα μείνει
να μη θυμάσαι στις οκτώ
να μη θυμάσαι στις οκτώ
το τρένο για την Κατερίνη
Νοέμβρης μήνας δε θα μείνει

Σε βρήκα πάλι ξαφνικά
να πίνεις ούζο στου Λευτέρη
νύχτα δε θα ‘ρθει σ’ άλλα μέρη
να ‘χεις δικά σου μυστικά
να ‘χεις δικά σου μυστικά
και να θυμάσαι ποιος τα ξέρει
νύχτα δε θα ‘ρθει σ’ άλλα μέρη

Το τρένο φεύγει στις οχτώ
μα εσύ μονάχος σου έχεις μείνει
σκοπιά φυλάς στην Κατερίνη
μες’ στην ομίχλη πέντε οχτώ
μες’ στην ομίχλη πέντε οχτώ
μαχαίρι στη καρδιά σου εγίνει
σκοπιά φυλάς στην Κατερίνη

To μακρύ ταξίδι του «Τρένου για την Κατερίνη» με Θεοδωράκη, Ελευθερίου

Ο Μάνος Ελευθερίου πρωτοπαρουσιάστηκε στην ελληνική δισκογραφία το 1964. Ένα χρόνο αργότερα, το 1965, γνωρίστηκε με το Μίκη Θεοδωράκη στο Σύλλογο Φίλων Ελληνικής Μουσικής. Το 1967 ο Μίκης Θεοδωράκης προετοίμαζε ένα νέο κύκλο λαϊκών τραγουδιών σε στίχους του νεαρού, τότε, ποιητή Μάνου Ελευθερίου, που τα προόριζε για τον Γρηγόρη Μπιθικώτση. Ο συγγραφέας Φώντας Λάδης έδωσε στο μουσικοσυνθέτη δώδεκα τραγούδια που είχε γράψει ο Ελευθερίου κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας. Η επιβολή της δικτατορίας ανέτρεψε τα σχέδια του συνθέτη, που συνελήφθη τον Αύγουστο του 1967. Η αναβολή της ηχογράφησης μάλιστα, η οποία είχε μαθευτεί στους κύκλους των ανθρώπων του τραγουδιού, αναφερόταν για πολύ καιρό ως «η ατυχία του Μάνου Ελευθερίου».
Μετά από την παραμονή του στην Ασφάλεια στις Φυλακές Αβέρωφ, τον Μάρτιο του 1968 οδηγήθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό στο σπίτι του στο Βραχάτι. Από εκεί, τον Αύγουστο του ’68 εκτοπίστηκε στη Ζάτουνα, όπου ολοκλήρωσε τη σύνθεση των τραγουδιών πάνω στα ποιήματα του Ελευθερίου, ονομάζοντας τα «Τα λαϊκά». Τα τραγούδια αυτά μελοποιήθηκαν από το Θεοδωράκη και κυκλοφόρησαν σε δίσκο με τίτλο «Τα λαϊκά». Σ’ αυτόν το δίσκο ανήκουν τραγούδια όπως «Το παλικάρι έχει καημό», «Νυχτερίδα», «Σ’ αυτό το δύσκολο καιρό», και «Το τρένο φεύγει στις οκτώ».

Το 1971 στη Γερμανία με τα labels της Chranders Records και τίτλο «12 Volkslieder».

Το 1970, το έργο ηχογραφήθηκε στο Παρίσι σε ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας του Heinz Kunert, με βασικό ερμηνευτή τον Γιώργο Καπερνάρο, έναν τραγουδιστή που εκείνη την εποχή ηχογράφησε αρκετά τραγούδια του Θεοδωράκη και την Κατερίνα Κοντολίδου, μια τραγουδίστρια αγνώστων λοιπών στοιχείων.

Ο δίσκος κυκλοφόρησε το 1971 από την Αγγλική ΕΜΙ με τίτλο «The new Theodorakis», ενώ ποτέ, μέχρι σήμερα, δεν έχει επανεκδοθεί στην Ελλάδα. Κυκλοφόρησε παράλληλα με διαφορετικά εξώφυλλα, τόσο στη Γερμανία, όσο και στην Ελβετία με τα labels της Chranders Records και τίτλο «12 Volkslieder».

Το 1971 από την Αγγλική ΕΜΙ με τίτλο «The new Theodorakis».

Vinyl, LP ” Θεοδωράκης διευθύνει Θεοδωράκη Νο 1 – Τα Λαϊκά ” 1971

Η δεύτερη ηχογράφησή των «Λαϊκών» έγινε και πάλι στο Παρίσι, το 1971, με ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας του συνθέτη, αυτή τη φορά με ερμηνευτές τον Αντώνη Καλογιάννη και τη Μαρία Δημητριάδη. Ο δίσκος κυκλοφόρησε από την Polydor σε πολλές χώρες της Ευρώπης με τίτλο «Θεοδωράκης διευθύνει Θεοδωράκη Νο 1-Τα λαϊκά», Ένα από τα τραγούδια αυτά, το οποίο αν και ήταν το λιγότερο «λαϊκό», σε σχέση με τα υπόλοιπα, αποδείχθηκε, ίσως, το δια χρονικότερο από όλα. Αυτό ήταν «Το τρένο φεύγει στις οχτώ», με τη Μαρία Δημητριάδη, το οποίο εκτός από την ηχογράφηση του στα «Λαϊκά», ξανα ηχογραφήθηκε το 1974 στην εταιρεία Lyra, με ερμηνεύτρια και πάλι τη Δημητριάδη και ενορχήστρωση του Τάσου Καρακατσάνη και κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών. Το δισκάκι είχε από την άλλη μια, επίσης, νέα ηχογράφηση του «Λεβέντη» σε στίχους Νότη Περγιάλη, με τη Μαρία Δημητριάδη.

Vinyl, LP, Album ” Τα Λαϊκά ” 1974

Το 1974, μετά την πτώση της χούντας, κυκλοφόρησε, όπως ήταν φυσικό και στην Ελλάδα. Ο κύκλος αυτός ξανα ηχογραφήθηκε, την ίδια χρονιά, με ενορχήστρωση του Λουκιανού Κηλαηδόνη στην Columbia και με ερμηνευτές τον Μανώλη Μητσιά και την Τάνια Τσανακλίδου στις δεύτερες φωνές.

Vinyl, LP, Album ” Δελτίο Καιρού ” 1980

Η ιστορία του «Τρένου» συνεχίστηκε το 1980. Τότε κυκλοφόρησε από την CBS ένας εξαιρετικός δίσκος, με τίτλο «Δελτίο καιρού», με τη Μαρία Δημητριάδη να τραγουδά, σε πρώτη εκτέλεση, συνθέσεις των Μίκη Θεοδωράκη, Μάνου Χατζιδάκι, Γιάννη Μαρκόπουλου, Σταύρου Ξαρχάκου και Θάνου Μικρούτσικου, με στίχους Μάνου Ελευθερίου, Μιχάλη Μπουρμπούλη, Γιάννη Μαρκόπουλου, Άλκη Αλκαίου και Μήτσου Κασόλα.

Η επιμέλεια παραγωγής και η ενορχήστρωση ήταν του Γιάννη Κιουρτσόγλου. Ανάμεσα στα τραγούδια και «Το τρένο» που, όπως λένε οι στίχοι του Μάνου Ελευθερίου, που γράφτηκαν πάνω στο πεντάγραμμο του Μίκη Θεοδωράκη, τελικά «…δεν ξεκίνησε ποτέ για Κατερίνη». Στην επανέκδοση του δίσκου σε cd μάλιστα, ο τίτλος του τραγουδιού είναι «Το τρένο φεύγει στις οχτώ», σε αντίθεση με το δίσκο βινυλίου, όπου είναι απλά «Το τρένο»…

Vinyl, LP, Album ” Dalida Pour Toujours ” 1977

Vinyl, LP, Album ” Von Tag Zu Tag ” 1978

Η «δική» μας Μίλβα: Όταν η ιταλίδα ντίβα τραγούδησε Θεοδωράκη και Μικρούτσικο
Τη Μίλβα αγαπήσαμε επίσης μέσα από την συνεργασία με τον Θάνο Μικρούτσικο και το τραγούδι «Θάλασσα» όπου την έκανε έγινε ιδιαίτερα αγαπητή και στην Ελλάδα. Αρκετά χρόνια νωρίτερα είχε προηγηθεί μια συνεργασία της διάσημης Ιταλίδας τραγουδίστριας με τον Μίκη Θεοδωράκη στον δίσκο “Von Tag zu Tag“ («Από μέρα σε μέρα»), στον οποίο η Μίλβα τραγουδάει στα γερμανικά γνωστά και άγνωστα τραγούδια του Έλληνα συνθέτη, που την καθιέρωσαν στη Γερμανία και ως ερμηνεύτρια έντεχνου τραγουδιού.

Vinyl, LP, Album ” Lieder Aus Griechenland ” 1980

Vinyl, LP, Album ” Τα Τραγούδια Της χθεσινής Μέρας ” 1981

Τον Απρίλη του 1981 κυκλοφορεί ένας από τους ιστορικούς δίσκους της ελληνικής δισκογραφίας. Η Χάρις Αλεξίου και η Δήμητρα Γαλάνη τραγουδούν «Τα τραγούδια της χτεσινής μέρας» (που από την επανέκδοση του 2005 και μετά, μετατρέπονται σε «Τραγούδια της χθεσινής μέρας»).
Γράφει η Δήμητρα Γαλάνη στην επίσημη ιστοσελίδα της σχετικά με τη συγκεκριμένη συνεργασία:
” Εκείνη τη περίοδο (1978) έχει ήδη επικυρωθεί η συνεργασία μου με τη Χαρούλα , και με την αφορμή αυτή, μας προτείνει η Λιλάντα Λυκιαρδοπούλου -αυτή η τόσο σημαντική γυναίκα- να κάνουμε μαζί μια εκπομπή στις “Μικρές νυχτερινές μουσικές”, μια εκπομπή που παρουσίαζε τότε στην EPT. Προτείνουμε λοιπόν εκεί το συγκεκριμένο ρεπερτόριο το οποίο, όπως διαπιστώνουμε εκ των υστέρων, έκανε μεγάλη εντύπωση στον κόσμο που το είδε και πιστεύοντας ότι υπάρχει και σε δίσκο, άρχισε να το ζητά μανιωδώς. Έτσι γεννήθηκαν ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΧΘΕΣΙΝΗΣ ΜΕΡΑΣ… Ηχογραφήθηκαν αυτοσχέδια στο studio της Columbia. Μαζί με τον Κώστα Γανωσέλη, τον Αντώνη Βαρδή και τον Βασίλη Ρακόπουλο δοκιμάζαμε ότι μας ερχόταν και το ηχογραφούσαμε κάνοντας ενδιάμεσα και διάφορα σχόλια. Γελούσαμε, κλαίγαμε, λέγαμε ο καθένας τα δικά του… Ο δισκος που είχαμε κάνει με τη Χαρούλα ήταν κάτι εξαιρετικά αυθόρμητο, είχε μια αγνότητα και δεν ήθελα να μπει στην καθαρά εμπορική λογική της επανάληψης. Ήμασταν κι οι δυο πολύ προσεκτικές μ’ αυτά τα πράγματα, ακριβώς επειδή ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΧΘΕΣΙΝΗΣ ΜΕΡΑΣ ήταν μια δουλειά που έγινε πάνω απ’ όλα, για να θυμόμαστε τη φιλία μας. Με τη Χαρούλα καταθέσαμε την ψυχή μας, την αγάπη μας για το τραγούδι και τους ανθρώπους του, με τον τρόπο που κάνουν δύο καλές φίλες. Ήταν μια δουλειά που γνώρισε τελικά, χωρίς να είναι στόχος και τεράστια εμπορική επιτυχία.” Στο δίσκο αυτό περιλαμβάνεται και το τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη και Μάνου Ελευθερίου ” Το τρένο φεύγει στις οχτώ ” σε μία εξαιρετική ερμηνεία. Οι πωλήσεις του δίσκου ξεπέρασαν τις 100.000, ενώ μέχρι σήμερα έχει επανεκδοθεί σε cd τέσσερις φορές.

LP, Album ” Songs My Country Taught Me” 1986

Κανείς δεν αντιστέκεται στη δύναμη και τη γοητεία της Λευκαδιτισσας Αγνής Μπάλτσα
H ερμηνευτική ευφυΐα και το εκτυφλωτικό ταμπεραμέντο της διάσημης Ελληνίδας μέτζο-σοπράνο
Η διάσημη Ελληνίδα μέτζο-σοπράνο δεν παραλείπει να μιλά για την Ελλάδα κάθε φορά που συναντά ανθρώπους του τύπου. «Είμαι περήφανη και ευγνώμων που γεννήθηκα σε αυτή την ευλογημένη χώρα, την Ελλάδα», είπε το 2015, μετά τη μεγαλειώδη συναυλία της με ελληνικά τραγούδια, στην Κρατική Όπερα της Βιέννης, όπου αποθεώθηκε από ένα γοητευμενο ακροατήριο φιλόμουσων Βιενέζων.
Η Αγνή Μπάλτσα κουβαλά μέσα της την Ελλάδα κάθε φορά που διαλέγει τραγούδια των Μίκη Θεοδωράκη, Μάνου Χατζιδάκι, Σταύρου Ξαρχάκου, Βασίλη Τσιτσάνη και Σπύρου Περιστέρη. Και δεν παραλείπει κάθε φορά να δηλώνει πως είναι περήφανη που της δόθηκε η ευκαιρία να ξανατραγουδήσει πάλι αυτά τα τραγούδια, «τα οποία είναι η μεγάλη κληρονομιά μας».

Αγνή Μπάλτσα -Σταύρος Ξαρχάκος στο Ηρώδειο ” Τα τραγούδια της πατρίδας μου ” στις 15 Σεπτεμβρίου 2009 στο Ηρώδειο «Δεν υπάρχει σοβαρή και ελαφρά μουσική, αλλά μόνο καλή και κακή», τονίζει η διεθνής μεσόφωνος Αγνή Μπάλτσα. Πριν από 25 χρόνια είχε ερμηνεύσει την «Κάρμεν» με την Οπερα της Ζυρίχης και τον Χοσέ Καρέρας. Τότε πρωτογνώρισε και τον Σταύρο Ξαρχάκο. «Είναι πραγματικά μοναδικό πώς γνωριστήκαμε», θυμάται. «Ενώ έκανα πρόβα με τον Χοσέ Καρέρας, βλέπω κάποιον να με φωτογραφίζει. Ενοχλήθηκα, διέκοψα την πρόβα και τον ρώτησα ποιος είναι… Για την ιστορία, είχε βγάλει εξαιρετικές φωτογραφίες…».Τότε πρωτοτραγούδησε, υπό τη διεύθυνση του Σταύρου Ξαρχάκου, τα «κορυφαία» αυτά τραγούδια, σε μια συναυλία που περιόδευσε από το Τόκιο στην Ατλάντα και από τη Βιέννη στο Μόναχο. Θυμάται ακόμη τις θερμές αντιδράσεις του κοινού… Το 1986 τα ηχογράφησαν για την Deutsche Grammophon με τίτλο «Songs my country taught me». Ο δίσκος, που γνώρισε μεγάλη επιτυχία, επανακυκλοφόρησε το 2004 και το 2005 με τίτλο «Από την Ελλάδα με αγάπη». Αυτά τα τραγούδια, λοιπόν, που η διάσημη μετζοσοπράνο αγάπησε, ερμήνευσε «ζωντανά» στο Ηρώδειο.

CD, Album ” The train leaves at eight ‘ 2000

CD Album ” Zephyros ” 2000

Nicos plays Mikis Theodorakis – «Zephyros»
Δεξιοτέχνης του κλασικού, αλλά και του παραδοσιακού βιολιού, ο Nicos ή πιο απλά Νίκος Χατζόπουλος κατάγεται από μουσική οικογένεια της Νάξου. Γεννημένος το 1961, ο Νίκος Χατζόπουλος έχει στο βιογραφικό του συνεργασίες με σπουδαία ονόματα του καλλιτεχνικού χώρου της Ελλάδας, όπως Στέλιο Καζαντζίδη, Στράτο Διονυσίου, Γιάννη Πάριο, Γλυκερία και πολλούς άλλους, έχει όμως συνυπάρξει και με καλλιτέχνες παγκόσμιας εμβέλειας, όπως τη Milva, το Yianni κ.α. ακροβατώντας μεταξύ του κλασικού και του παραδοσιακού βιολιού κι εμφανιζόμενος από τα μεγαλύτερα θέατρα, μέχρι τα μικρά, τοπικά πανηγύρια. «Καταθέσεις» του υπάρχουν σε σημαντικό ποσοστό της Ελληνικής δισκογραφίας.
Η προσωπική του δισκογραφία περιλαμβάνει τέσσερις δίσκους με ορχηστρικά – κυρίως – κομμάτια άλλων, οι οποίοι κυκλοφόρησαν και στο εξωτερικό και δύο σχετικά πρόσφατους, όπου υπάρχουν και δικές του συνθέσεις, σε λαϊκότερους δρόμους. Ο δίσκος με τίτλο «Zephyros» είναι ο δεύτερος προσωπικός του, κυκλοφόρησε το 2000 από την FM Records και είναι μάλλον δυσεύρετος σήμερα. Περιέχει 11 ορχηστρικά κομμάτια, όλα γνωστές συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη.

Ο Μάνος Ελευθερίου σε συνέντευξή του (στον Τ. Καραντή στο περ. «ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ», τεύχος 29) είπε πως έγραψε αυτό το τραγούδι του : «Υπηρετούσα, το ’60 – ’61, στα Γιάννενα. Μια μέρα πήρα ένα γράμμα από το φίλο, το Βαγγέλη Καπετανάκη, ο οποίος ήταν φίλος με τον Κώστα Καπνίση, που, τότε, μεσουρανούσε. Έγραψα κι έστειλα κάποια τραγούδια στον Καπετανάκη, για να τα δώσει στον Καπνίση. Δεν έγινε, βέβαια, αυτή η συνεργασία και δεν το συζήτησα ποτέ, ούτε με τον Καπετανάκη που είμαστε κολλητοί φίλοι, ούτε με τον ίδιον τον Καπνίση, τον οποίον γνώρισα αργότερα και προσωπικά. Δεν τον ρώτησα ποτέ γι’ αυτά τα τραγούδια, γιατί δεν ήθελα να τον φέρω σε δύσκολη θέση και γιατί θα το ’χε ξεχάσει! Θα του στέλνανε, όπως γίνεται συνήθως, εκατοντάδες άνθρωποι στίχους. Εμένα, πάντως, μ’ άρεσε αυτή η περιπέτεια της γραφής στίχων κι έτσι συνέχισα να γράφω. Αυτήν την περίοδο, το ’61, έγραψα “Το τρένο φεύγει στις οκτώ”. Υπηρετούσα τη στρατιωτική μου θητεία σε μια υπηρεσία, όπου οι συνάδελφοί μου πήγαιναν με τη μοτοσικλέτα σε διάφορα μέρη γύρω από τα Γιάννενα, στην Πρέβεζα, στην Καστοριά, στην Κατερίνη … Κάποιος λοιπόν απ’ αυτούς μου διηγήθηκε κάποιο περιστατικό στην Κατερίνη κι εγώ το ’κανα τραγούδι.».
ΠΗΓΕΣ: www.discogs.com, www.ogdoo.gr, https://menta88.gr, http://trofonio-odeio.blogspot.com, www.ogdoo.gr, www.discogs.com

Καλή Ακρόαση τα χρόνια περνούν τα τραγούδια ταξιδεύουν