ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ, ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΠΙΘΙΚΩΤΣΗΣ
ΦΡΑΓΚΟΣΥΡΙΑΝΗ
Στίχοι: Μάρκος Βαμβακάρης
Μουσική: Μάρκος Βαμβακάρης
Πρώτη εκτέλεση: Μάρκος Βαμβακάρης
ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ
1 ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ: Shellac, 10″, 78 RPM ” Φραγκοσυριανή / Χθες το βράδυ στο σκοτάδι ” 1935
2 ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΠΙΘΙΚΩΤΣΗΣ: Vinyl, 7″, 45 RPM, Single ” Φραγκοσυριανή ” 1961
3 LOCOMONDO: CD, Album ” 12 Μέρες Στη Jamaica ” 2005
4 VINICIO CAPOSSELA : CD, Album ” Rebetiko Gymnastas ” 2012
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ
με κιθάρα και μπουζούκι στη Α΄εκτέλεση
ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ ΖΩΝΤΑΝΑ ΣΤΟ ΡΙΚ Κύπρου (ΣΠΑΝΙΟ)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΠΙΘΙΚΩΤΣΗΣ (ΣΤΟ ΣΤΟΥΝΤΙΟ)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΠΙΘΙΚΩΤΣΗΣ
Απο την ταινία Άπονη ζωή 1964 με τους Χρήστο Νέγκα και Μέμα Σταθοπούλου
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: VINICIO CAPOSSELA
Το κομμάτι διασκευάστηκε και από τον Ιταλό περφόρμερ Vinicio Capossela υπό τον τίτλο Contratto Per Karelias, στον δίσκο του Rebetiko Gymnastas.
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: LOCOMONDO
Στην εκπομπή: “Πάντα να ανταμώνουμε” 10-05-2014)
ΦΡΑΓΚΟΣΥΡΙΑΝΗ
Μία φούντωση, μια φλόγα
έχω μέσα στην καρδιά
λες και μάγια μου `χεις κάνει
Φραγκοσυριανή γλυκιά
λες και μάγια μου `χεις κάνει
Φραγκοσυριανή γλυκιά
Θα `ρθω να σε ανταμώσω
κατω στην ακρογιαλιά
Θα ήθελα να σε χορτάσω
όλο χάδια και φιλιά
Θα ήθελα να σε χορτάσω
όλο χάδια και φιλιά
Θα σε πάρω να γυρίσω
Φοίνικα, Παρακοπή
Γαλησσά και Ντελαγκράτσια
και ας μου `ρθει συγκοπή
Γαλησσά και Ντελαγκράτσια
και ας μου `ρθει συγκοπή
Στο Πατελι, στο Νυχωρι
φίνα στην Αληθινή
και στο Πισκοπιό ρομάντζα
γλυκιά μου Φραγκοσυριανή
και στο Πισκοπιό ρομάντζα
γλυκιά μου Φραγκοσυριανή
Shellac, 10″, 78 RPM ” Φραγκοσυριανή / Χθες το βράδυ στο σκοτάδι ” 1935
Vinyl, 7″, 45 RPM, Single ” Φραγκοσυριανή ” 1961
CD, Album ” 12 Μέρες Στη Jamaica ” 2005
CD, Album ” Rebetiko Gymnastas ” 2012
Το εξώφυλλο έχει σχεδιάσει ο πολύς Γάλλος γραφίστας David Prudhomme
Vinicio Capossela:Ρεμπέτικο α λα ιταλικά με «Ρεμπέτικες Ασκήσεις»
Rebetiko Gymnastas (Ασκήσεις Ρεμπέτικου) είναι ο τίτλος της νέας δουλειάς του ιδιότυπου ιταλού τραγουδοποιού που μόλις κυκλοφόρησε ταυτόχρονα στην Ελλάδα και την Ιταλία (La Cupa / Warner). Σε αυτόν ο Capossela σμίγει με τον Μανώλη Πάππο στο μπουζούκι και την ερμηνεία, την «αγέρωχη» και αειθαλή Καίτη Ντάλη, τον Βασίλη Μασσαλά στο μπαγλαμά, τον Ντίνο Χατζηιορδάνου στο ακορντεόν και το Σωκράτη Γανιάρη στη ντραμς και τα κρουστά. Και βέβαια με τους κλασικούς συνεργάτες του Alessandro Asso Stefana στην ηλεκτρική κιθάρα και Glauco Zampirolli στο κοντραμπάσο.
«Μετά τη θάλασσα έρχεται το λιμάνι. Τα λιμάνια είναι για τις μελωδίες αυτό που είναι και η γύρη για τα λουλούδια. Άλογα που δοκιμάζουν να «γίνουν» καμηλοπαρδάλεις. Αυτός είναι ένας δίσκος με μουσικές του λιμανιού που επιχειρούν άναρχες, ατομικές ασκήσεις. Ένας δίσκος «αποδοσμένος» στα ελληνικά, σαν χρέος απέναντι στην Ελλάδα, που χάρισε στον κόσμο πέρα από τον πολιτισμό, μια από τις πιο ξεχωριστές αστικές μουσικές όλου του πλανήτη: το ρεμπέτικο. Τον εκδίδουμε τη χρονιά της Ολυμπιάδας για να κάνουμε άσκηση εξέγερσης και ταυτότητας, για να παραμείνει ενεργός ο μάγκας που υπάρχει μέσα μας. Για να θυμόμαστε ότι είμαστε αυθεντικοί: ότι έχουμε μια καταγωγή. Ότι είμαστε άνθρωποι, όχι μόνο καταναλωτές και δεν φοβόμαστε να «καταναλώσουμε» τη ζωή»
Αυτά γράφει στην ιστοσελίδα του ο Vinicio Capossela προλογίζοντας την έκδοση του νέου αυτού άλμπουμ του οποίου οι «αναλογικές» ηχογραφήσεις ξεκίνησαν πριν από 4 περίπου χρόνια και ολοκληρώθηκαν στο στούντιο Σιέρα (Sierra) στην Αθήνα. Τη «Φραγκοσυριανή» π.χ. την ακούμε ως «Contrato Per Karelias» («Συμβόλαιο με τα Καρέλια»), η «Μισιρλού» διατηρεί την αυθεντικότητά της με τη φωνή της Καίτης Ντάλη, ενώ χασάπικα, καρσιλαμάδες, ταξίμια, μπολέρο πλημμυρίζουν το δωμάτιο, όλα με σεβντά ιταλικό. Το εξώφυλλο έχει σχεδιάσει ο πολύς Γάλλος γραφίστας David Prudhomme, δημιουργός του κόμικ μυθιστορήματος «Rebetiko».
Την πρώτη «πρόβα» του στα «Γυμνάσματα ρεμπέτικου» την είδαμε λάιβ στο Ηρώδειο, στο αφιέρωμα – κατά Λίνα Νικολακοπούλου – στον Μάρκο Βαμβακάρη και η υποδοχή ήταν εξαιρετικά θερμή. Στη συναυλία τραγούδησαν ο Γιάννης Κότσιρας, ο Δημήτρης Ζερβουδάκης, η Σοφία Παπάζογλου, ο Απόστολος Ρίζος, ο Δημήτρης Νικολούδης, ο Στέλιος Βαμβακάρης και η Εβελίνα Αγγέλου, ενώ συμμετείχαν και οι Vinicio Capossela, Νέα Τάξη Πραγμάτων ΝΤΠ. και Στίχοιμα. Θερμό και το χειροκρότημα όταν ένα σφάλμα στα ελληνικά του (που έγινε επίτηδες) μετέτρεψε σε «ΔΝΤ όσο είναι νωρίς, φύγε από μένα» το «δίνε του, φύγε από μένα». Κίνηση που έδειξε στο κοινό του Ηρωδείου ότι ο περίεργος κύριος με το ύφος παλιού ρεμπέτη δεν είναι απλός τουρίστας στην ελληνική πραγματικότητα.
«Είναι μια μουσική» είπε στα «ΝΕΑ», «που δεν θα έφτανε ποτέ σε μένα μέσα από τα μίντια. Έτυχε να πέσω πάνω της το 1998. Βρέθηκα στη Θεσσαλονίκη εκείνα τα χρόνια, ρώτησα πού μπορώ να ακούσω καλή ελληνική μουσική και με πήγαν σε ένα μαγαζί όπου έπαιζαν ρεμπέτικα. Και αυτό ήταν. Κάτι σαν μοιραία συνάντηση. Αμέσως αισθάνθηκα ότι αυτό το τραγούδι ανήκε εκεί. Ηταν κομμάτι του ευρύτερου σκηνικού της πόλης. Ενας αληθινός ήχος, ένα συναίσθημα που ερχόταν από παλιά. Οταν μου μετέφρασαν και τους στίχους (καλή του ώρα του φίλου μου, του Σάκη), είπα ότι είναι για τους επαναστατημένους χωρίς την επανάσταση. Τραγούδια της παρέας που όμως τα χορεύεις μόνος σου. Επειτα άρχισα να ψάχνω περισσότερο…».
Οι στίχοι του τραγουδιού είναι κυρίως ερωτικοί, και αναφέρονται σε μία γυναίκα, της οποίας δε γίνεται γνωστό το όνομα, παρά μόνο ότι είναι Φραγκοσυριανή. Και ο έρωτας που ζει ο ήρωας του τραγουδιού ζωντανεύει σε διάφορες περιοχές της Σύρου. Το κομμάτι αναφέρει 8 περιοχές του νησιού: Φοίνικα, Παρακοπή, Γαλησσά, Ντελαγκράτσια (ή Ποσειδωνία), Πατέλι, Νιχώρι, Αληθινή, Πισκοπιό. Αφορμή για να γράψει ο Βαμβακάρης αυτούς τους στίχους, δεν ήταν ένας μεγάλος έρωτας όπως όλοι υποθέτουν λόγω των στίχων του τραγουδιού «Φραγκοσυριανή» αλλά μιας βαθιά και μοναδική ματιά του συνθέτη σε μια όμορφη κοπελιά. Βρισκόμαστε στη δεκαετία του 1930, τότε που ο Μάρκος Βαμβακάρης, έκανε εμφανίσεις στη Σύρο, στη γενέτειρά του. Είναι γνωστό πώς όταν έπαιζε με το μπουζούκι του, συνήθιζε να κοιτάει χαμηλά και όχι το κοινό που τον παρακολουθούσε. Σε μία από αυτές τις εμφανίσεις, σήκωσε το κεφάλι του και είδε μία όμορφη κοπέλα.
Όπως ο ίδιος είχε πει:
” Όλος ο κόσμος της Σύρου μ’ αγαπούσε πολύ, διότι κι εγώ ήμουν Συριανός και το είχαν καμάρι οι Συριανοί. Κάθε καλοκαιράκι με περίμεναν να πάω στη Σύρα να παίξω και να γλεντήσει όλη η Σύρα μαζί μου. Το 1935 πήρα μαζί μου τον Μπάτη, τον αδερφό μου τον μικρό και τον πιανίστα Ροβερτάκη και πήγα για πρώτη φορά στη Σύρο, σχεδόν είκοσι χρόνια αφότου έφυγα από το νησί. Πρωτόπαιξα, λοιπόν, σ’ ένα μαγαζί στην παραλία, μαζεύτηκε όλος ο κόσμος. Κάθε βράδυ γέμιζε ο κόσμος το μαγαζί κι έκατσα περίπου δύο μήνες. Εγώ, όταν έπαιζα και τραγουδούσα, κοίταζα πάντα κάτω, αδύνατο να κοιτάξω τον κόσμο, τα έχανα. Εκεί όμως που έπαιζα, σηκώνω μια στιγμή το κεφάλι και βλέπω μια ωραία κοπέλα. Τα μάτια της ήταν μαύρα. Δεν ξανα σήκωσα το κεφάλι, μόνο το βράδυ την σκεφτόμουν, την σκεφτόμουν… Πήρα, λοιπόν, μολύβι κι έγραψα πρόχειρα:
Μία φούντωση, μια φλόγα
έχω μέσα στην καρδιά
Λες και μάγια μου ‘χεις κάνει
Φραγκοσυριανή γλυκιά…
Ούτε και ξέρω πώς την λέγανε ούτε κι εκείνη ξέρει πως γι ‘ αυτήν μιλάει το τραγούδι. Όταν γύρισα στον Πειραιά, έγραψα τη Φραγκοσυριανή. “
Από το βιβλίο «Μάρκος Βαμβακάρης – Αυτοβιογραφία», της Αγγελικής Βέλλου-Κάιλ, Αθήνα 1978, εκδόσεις «Παπαζήση». ΠΗΓΕΣ: www.discogs.com, https://el.wikipedia.org, www.ogdoo.gr, www.athensmagazine.gr, www.in.gr, www.clickatlife.gr, www.musiccorner.gr,
ΚΑΛΗ ΑΚΡΟΑΣΗ τα χρόνια περνούν τα τραγούδια ταξιδεύουν
