THE FORMINX (ΦΟΡΜΙΓΞ)
1 OUR LAST SEPTEMBER
Στίχοι: Νίκος Μαστοράκης
Μουσική: Βαγγέλης Παπαθανασίου
Ερμηνεία: The Forminx, Τάσος Παπασταμάτης
Vinyl, 7″, 45 ” Our last September / And maybe more ” 1965
CD, Single ” Our Last September ” 2007
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: THE FORMINX, ΤΑΣΟΣ ΠΑΠΑΣΤΑΜΑΤΗΣ
2 JERONIMO YANKA
Στίχοι: Νίκος Μαστοράκης
Μουσική: Βαγγέλης Παπαθανασίου
Vinyl, 7″, 45 RPM ” Jeronimo Yanka / Dream In My Heart ” 1964
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: THE FORMINX
ΣΤΙΧΟΙ: ΝΙΚΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗΣ
OUR LAST SEPTEMBER
How cold your fingers will remember
and it was just a warm September
How cold your fingers will remember
and it was just a warm September
How blue the sea, how blue your eyes
we stood alone behind the moon
Under the cloudy skies
we kissed a lonely time
remember what if it was September
And raindrops fell so warm and clear
between our lips, before our wind of fear
How cold your fingers will remember
and it was just a warm September
[interlude]
How blue the sea how blue your eyes
We stood alone behind the moon
under the cloudy skies
We kissed a lonely time
remember what if it was September.
and raindrops fell
so warm and clear
between our lips before our wind of fear
How cold your fingers will remember
and it was just, just a warm September
How cold your fingers will remember
and it was just a warm September,
September, September, September.
ΜΟΥΣΙΚΗ: ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Vinyl, 7″, 45 ” Our last September / And maybe more ” 1965
CD, Single ” Our Last September ” 2007
OUR LAST SEPTEMBER: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ
” Ακριβώς όπως δημοσιεύθηκε στους «Μοντέρνους Ρυθμούς» μια εποχή που ήμουν χαμένος στη δίνη ενός απελπισμένου, τραυματικού έρωτα, καταδικασμένου από την αρχή να τελειώσει χωρίς happy end. Για τον έρωτα αυτόν γράφτηκε το Our Last September, όπου στους δικούς μου πικρούς στίχους ο Βαγγέλης έβαλε με κατανόηση τη μουσική που έκανε το τραγούδι εκείνο ίσως το καλύτερο δείγμα της δισκογραφίας του συγκροτήματος. Για μια δική του Άσπα, ο Βαγγέλης κι εγώ γράψαμε το And Maybe More.” (Νίκος Μαστοράκης 23/05/2022 www.iefimerida.gr}
Vinyl, 7″, 45 RPM ” Jeronimo Yanka / Dream In My Heart ” 1964
JERONIMO YANKA: Η ΙΣΤΟΡΙΑ TOY ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ
Νύχτες στη «Ρέμβη»
” Τι κάνουν αυτοί οι μουρλοί τουρίστες στην πίστα; Άλλο έπαιζαν οι Forminx, άλλο χόρευαν εκείνοι. Πλησίασα εναν και του φώναξα στ’ αυτί: «τι είναι αυτό που χορεύετε;». «Δικός μας χορός». «Από πού;». «Φινλανδία» Όταν πήραν ανάσα, μου ψιθύρισαν κάποιο σκοπό και ρώτησαν αν θα μπορούσε το γκρουπ να τον παίξει. Τους πήγα στον Βαγγέλη, του ψιθύρισαν κι εκείνου το «λαλαλαλα» τους και το Hammond στέναξε κάτω από το ρυθμικό παραδοσιακό, όμως τώρα με γεύση Παπαθανασίου. Αν θυμάμαι καλά, όλη η «Ρέμβη» χόρευε μέχρι τις 5 το πρωί κι εμείς, μαζί με τον Νίκο Παπαθανασίου, κάναμε μετά σύσκεψη για το αν και πότε θα μπαίναμε στο στούντιο. Ο Βαγγέλης είχε ήδη αρχίσει να ετοιμάζει τη διασκευή του φινλανδικού παραδοσιακού, προσθέτοντας, αφαιρώντας και βάζοντάς του σφραγίδα και τίτλο, μια δική του φαντασίωση που πολλές φορές μάς την είχε αφηγηθεί! Η δική μου σύμπραξη περιορίστηκε σε ηχητικές ιδέες και ένα «κουπλεδάκι». Ποτέ δεν περάσαμε το Jeronimo Yanka για δικό μας, πάντα σαν διασκευή αναφέρθηκε, όμως όταν τη «διασκευή» αυτή επιχείρησαν να μας την κλέψουν, πήγαμε στα δικαστήρια τις αντίπαλες δισκογραφικές. Από περίεργη σύμπτωση, και η άλλη (πρώτη) μεγάλη επιτυχία του Βαγγέλη με τους Aphrodite’s διασκευή ήταν, σε κλασικό θέμα του Πασελμπελ. ” (Νίκος Μαστοράκης (σε ένα down memory lane οδοιπορικό 23/05/2022 www.iefimerida.gr}
H θεότρελη φαντασίωση του Vangelis
” Ελάχιστοι ξέρουν τι είναι ο Jeronimo για τον οποίο, στο τέλος του κομματιού, ακούγεται και μια υστερική κραυγή (από τη φωνή του Παπαθανασίου): Ο Βαγγέλης είχε από μικρός μια τρελή φαντασίωση: να μπορούσε να καλωδιώσει με κρυφά μεγάφωνα όλες τις πολυκατοικίες της Αθήνας και μια νύχτα ν’ ανέβει με το μικρόφωνο κι ένα γιγαντιαίο ενισχυτή στον Λυκαβηττό και να ουρλιάξει «Τζερόνιμοοοοοοοοο», για να δει χιλιάδες ανθρώπους να εγκαταλείπουν πανικόβλητοι. Ήταν ίσως, μεταφορικά, η αντιπάθειά του για τις πολυκατοικίες της Αθήνας. Αυτό το όνειρο μπορεί να μην το πραγματοποίησε ποτέ του, αλλά το έκανε ηχητική πραγματικότητα στο φινάλε της μεγαλύτερης επιτυχίας των Forminx ” (Νίκος Μαστοράκης 23/05/2022 www.iefimerida.gr}
Η τεράστια επιτυχία τους ήταν το ορχηστρικό ”Jeronimo Yanka'(1965) που βασίζεται σε ένα Φινλανδικό χορό. Το κομμάτι έγινε τεράστια επιτυχία στη χώρα μας, όπου λέγεται ότι οι πωλήσεις του σε μικρό δίσκο, ξεπέρασαν τις 80.000 αντίτυπα, νούμερο τρομερό για τα δεδομένα της εποχής. Αυτό το τραγούδι τους έγινε αφορμή να μπουν εξώφυλλο στο αμερικάνικο περιοδικό Cash Box (έχει κλείσει από το 1996) ανταγωνιστικό τότε του Billboard.
THE FORMINX
Τα μέλη του γκρουπ ήταν οι εξής: Βαγγέλης Παπαθανασίου (πλήκτρα), Βασίλης Μπακόπουλος (κιθάρα), Σωτήρης Άρνης (μπάσο), Κώστας Σκόκος (τύμπανα) Τάσος Παπασταμάτης (φωνητικά) και ο Θύμιος Πέτρου (φωνητικά και κιθάρα). Με την κυκλοφορία του ”Jeronimo Yanka’, αποχώρησε ο κιθαρίστας Πέτρου, για να σχηματίσει ένα άλλο σημαντικό συγκρότημα της εποχής, τους Stormies.
ΦΌΡΜΙΓΓΑ
Η Φόρμιγγα ήταν έγχορδο μουσικό όργανο της αρχαιότητας, και συγκεκριμένα της ομηρικής εποχής. Το συναντάμε από τον 9ο μέχρι τον 6ο αιώνα π.Χ. Είναι η παλαιότερη ίσως μορφή εκδοχη της αρχαίας κιθάρας, κατεξοχήν συνδεδεμένη με την απόδοση από ραψωδούς των ομηρικών επών. Θεωρείτο ιερό όργανο και ίσως υπήρξε το πιο αρχαίο έγχορδο. Αργότερα, εξελίχθηκε και παραχώρησε την θέση του στην κιθάρα και την λύρα. Ο Όμηρος την αναφέρει στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια, ότι ήταν καλυμμένη με ξύλο και ελεφαντόδοντο και οι ήχοι της συνόδευαν τον ποιητή κατά την απαγγελία του έπους. Αρχαιολογικά ευρήματα, καθώς και κείμενα του Ησίοδου και του Αριστοφάνη μας λένε ότι είχε τέσσερις χορδές, όπως και τέσσερις νότες είχε η Ιωνική μουσική.
FORMINX: Η ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΟΥ YANKA ΚΑΙ ΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΒΑΓΓΕΛΗ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Μαζί με τους Idols και Charms, οι The Forminx’ ήταν τα πλέον πετυχημένα ελληνικά συγκροτήματα της δεκαετίας του 60. Σχηματίστηκαν το 1962 στην Αθήνα και το όνομά τους, γραμμένα με λατινικά στοιχεία είναι αναγραφή της λέξης ”φόρμιγξ” που είναι αρχαίο ελληνικό μουσικό όργανο. Ξεκίνησαν σαν ένα σχολικό συγκρότημα, με μέλη τους Βαγγέλη Παπαθανασίου, Πλήκτρα, Βασίλη Μπακόπουλο Κιθάρα, Σωτήρη Άρνη Μπάσο, Κώστα Σκόκο Τύμπανα και Τάσο Παπασταμάτη τραγούδι Το όνομα του συγκροτήματος όπως λέει σε συνέντευξή του ο Βασίλης Μπακόπουλος: ” μας το βρήκε ο φιλόλογος θείος μου Γρηγόρης Σηφάκης (αργότερα καθηγητής στο ΑΠΘ). Αρχικά ήταν «Φόρμιγξ» (το όνομα της αρχαίας κιθάρας). Η φόρμιγξ της φόρμιγγος, κλπ. Στη συνέχεια χρησιμοποιήσαμε το ξενικό Forminx που ήταν πιο «ελκυστικό» στη νεολαία, και αφού το ρεπερτόριό μας δεν ήταν ελληνικό.”. Οι Forminx άρχισαν να εμφανίζονται στη ”Αργώ” της Βουλιαγμένης, αρκετά μακριά από την Αθήνα, αφού τότε ο κόσμος δεν είχε αυτοκίνητο ή μηχανή. Επίσης, τότε δεν υπήρχαν συγκροτήματα, παρά μόνο χορευτικές ορχήστρες. Το συγκρότημα ”The Forminx”, ουσιαστικά γεφυρώνουν το χάσμα μεταξύ ”χορευτικής ορχήστρας” και ροκ συγκροτήματος. Επίσης θεωρούνται το πρώτο συγκρότημα που έριξε το σπόρο για την έκρηξη της ελληνικής ροκ σκηνής και το πρώτο γκρουπ στις συναυλίες του οποίου σημειώθηκαν εκδηλώσεις υστερίας (τύπου The Beatles). Σίγουρα ήταν το καλύτερο γκρουπ της πρώτης περιόδου της ελληνικής ποπ-ροκ σκηνής. Ηταν οι πρώτοι στην Ελλάδα που χρησιμοποίησαν κιθάρες και ενισχυτές Fender, Vibraphone, και όργανο Hammond B3.Ως προς το ηχητικό αποτέλεσμα του συγκροτήματος, σημαντικός παράγων ήταν η χρήση του Hammond με reverb-echo effect σε ρόλο ορχήστρας εγχόρδων (που αυτό από μόνο του έκανε την διαφορά) και η μοναδική και εξαιρετική φωνή του τραγουδιστή μας Τάσου Παπασταμάτη.
Οι Forminx έβαλαν τα θεμέλια για την δημιουργία δεκάδων συγκροτημάτων, την δεκαετία του εξήντα αλλά και αργότερα σε όλη την Ελλάδα. Ο ήχος τους ήταν κοντά στο Beat – pop και οι στίχοι τους ήταν στα αγγλικά. Από τους Forminx ξεπετάχτηκε ο Vangelis Papathanassiou, αργότερα έκανε καριέρα σαν Aphrodite’s Child και στη συνέχεια τη μεγάλη προσωπική καριέρα του. Βασικός συνεργάτης τους (έγραφε τους περισσότερους στίχους) καθώς και μάνατζερ τους ήταν ο Νίκος Μαστοράκης. Η πρώτη τους μεγάλη συναυλία δόθηκε στο θέατρο “Κεντρικόν” των Αθηνών και αποσπάσματα απ’ αυτή μάλιστα γυρίστηκαν σ’ ένα δεκάλεπτο φιλμάκι που παιζόταν για αρκετό καιρό στους κινηματογράφους. Τον Απρίλιο του 1964 κάνανε την παρθενική εμφάνιση τους στη Θεσσαλονίκη, στο Θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, όπου το κοινό τους αποθέωσε. Σύμφωνα με τον συγγραφέα του βιβλίου Get that Beat (εκδ. Κατσάνος 1998), Ντίνο Δηματάτη, το κοινό χόρευε επί 2 ώρες, ασταμάτητα και χρειάστηκε η επέμβαση της αστυνομίας για να τελειώσει η συναυλία!
Το συγκρότημα ”The Forminx” διαλύθηκε στο ζενίθ της δημοτικότητας του, κάπου την άνοιξη του 1966.
Στην μικρή αυτή χρονική διάρκεια της δράσης τους, κυκλοφόρησαν έντεκα δισκάκια 45 στροφών. Συνολικά το γκρουπ άφησε 22 τραγούδια, τα περισσότερα έχουν γραφτεί από τον Βαγγέλη Παπαθανασίου και κάποια άλλα από τον Νίκο Μαστοράκη που έχει γράψει και τους στίχους των περισσοτέρων τραγουδιών. Το 2005 κυκλοφόρησε από την ΜΒΙ ένα 10″ βινύλιο σε αυστηρά περιορισμένη έκδοση 1.000 τεμαχίων. Ο δίσκος αυτός περιέχει δέκα τραγούδια από την δισκογραφία του συγκροτήματος ”The Forminx”. Υπεύθυνος για αυτή την έκδοση ήταν ο Μάκης Δελαπόρτας.
Το 2007 έως το 2009 η ελληνική μουσική εταιρεία Music Box επανακυκλοφόρησε 5 singles σε μορφή cd, με επιπλέον τραγούδια του γκρουπ ”The Forminx”. Ο ήχος σε αυτές τις κυκλοφορίες έχει υποστεί ψηφιακή επεξεργασία σε μια προσπάθεια να βελτιώσει κάπως την ποιότητα του ήχου. Το 2009 και πάλι η ελληνική μουσική εταιρεία Music Box, κυκλοφόρησε μια συλλογή με όλα τα τραγούδια του συγκροτήματος ”The Forminx”. Η έκδοση του cd περιείχε και 16σέλιδο βιβλιαράκι.
Forminx: Όταν συναντήθηκαν Βαγγέλης Παπαθανασίου, Νίκος Τσιφόρος, Θόδωρος Αγγελόπουλος
Tο πιο επιτυχημένο μουσικό συγκρότημα της δεκαετίας των sixties, οι “Forminx” του Βαγγέλη Παπαθανασίου, έγιναν ταινία σε σενάριο Νίκου Τσιφόρου και αρχικό σκηνοθέτη τον Θόδωρο Αγγελόπουλο στο ντεμπούτο της κινηματογραφικής του καριέρας. Μετά την έναρξη των γυρισμάτων, ο Theo εγκατέλειψε την ταινία λόγω διαφωνιών με την ομάδα παραγωγής και αντικαταστάθηκε από τον Κώστα Λυχναρά. Όπως γράφει ο Νίκος Σάρρος, το φιλμ προβλήθηκε μια φορά από την κρατική τηλεόραση και δεν υπάρχει, μέχρι σήμερα, ούτε μία κόπια του! Στην ταινία, υπήρχαν 8 καινούργια τραγούδια των Forminx που δεν πρόλαβαν ν’ αποτυπωθούν στο βινύλιο. Ο Βασίλης Μπακόπουλος ο κιθαρίστας του συγκροτήματος στη συνέντευξή του λέει: ” η ταινία όχι, δεν υπάρχει. Ή, ίσως υπάρχει στα αρχεία του παραγωγού της, που δεν βρίσκεται στην ζωή εδώ και μερικά χρόνια. Υπάρχουν όμως τα 7 τραγούδια που γράψαμε γι’ αυτήν την ταινία, και που, αν δεν κάνω λάθος έχουν ανέβει στο youtube, όπως το gipiti-ripiti, κ.α., και που αντιπροσωπεύουν την τελευταία και πιο ώριμη περίοδο της ζωής του συγκροτήματος.” ΠΗΓΕΣ: www.vangelislyrics.com, www.discogs.com, www.inotos.gr, www.lifo.gr, https://el.wikipedia.org, www.pentapostagma.gr, www.
ΚΑΛΗ ΑΚΡΟΑΣΗ Τα τραγούδια ανήκουν σε όποιον τα έχει ανάγκη
